حقدادی با اشاره به ریشههای تقاضای فزاینده برای مداخلات پیشگیرانه اظهار کرد: این تقاضا صرفاً یک مطالبه اجتماعی نیست، بلکه نتیجه مستقیم عوامل ساختاری و سیستمی از جمله فقر مزمن، نابرابریهای اقتصادی، چالشهای حوزه آب و کشاورزی، مهاجرت و همچنین افزایش آگاهی عمومی و سطح مطالبهگری شهروندان از دولت و نهادهای مسئول است. از سوی دیگر، مسائلی مانند اعتیاد و خشونت خانگی ماهیتی مزمن، چرخهای و مستمر دارند که پیشگیری از آنها هیچگاه متوقف نمیشود.
رئیس اداره فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیب و بازتوانی اعتیاد با بیان اینکه تخصیص ناکافی منابع به پیشگیری صرفاً ناشی از کمبود بودجه نیست، تصریح کرد: ترجیحات سیاسی، درک نادرست از بازده سرمایهگذاری در پیشگیری و گرایش سیستمهای مدیریتی و بودجهای به اقدامات زودبازده و دارای نتایج سریع و قابل گزارش، باعث ناترازی آشکار میان بخش پیشگیری و حوزه درمان شده است؛ در حالی که نتایج پیشگیرانه عمدتاً در بلندمدت و بهصورت غیرمستقیم نمایان میشود.
وی افزود: دشواری محاسبه بازگشت سرمایه در پیشگیری، موجب کمتوجهی به ارزش اقتصادی آن شده و در برخی موارد، هزینههای پیشگیرانه بهاشتباه هزینههای اضافی تلقی میشود؛ این در حالی است که هزینههای صرفهجوییشده ناشی از پیشگیری، خود دارای اهمیت راهبردی هستند. متأسفانه در شرایط محدودیت منابع، برنامههای پیشگیرانه جزو نخستین بخشهایی هستند که در معرض حذف قرار میگیرند.
حقدادی پیامدهای این عدم توازن میان نیاز و منابع را نگرانکننده دانست و گفت: محدود شدن دامنه برنامههای پیشگیرانه، کاهش پوشش جامعه هدف و تبدیل برنامهها به اقدامات کوتاهمدت، جزیرهای و آزمایشی، اثربخشی اقدامات اجتماعی را بهشدت کاهش میدهد و در نهایت، هزینههای اندک پیشگیری را به هزینههای سنگین کنترل و جبران آسیبها در مراحل بعدی تبدیل میکند. این چرخه معیوب همچنین موجب فرسودگی جسمی و روانی نیروهای تخصصی و دلسوز حوزه پیشگیری و کاهش کیفیت خدمات میشود.
وی با تأکید بر ضرورت بازنگری راهبردی در مدیریت منابع گفت: راهکارهای استراتژیک عبور از این تنگنا باید بر بهرهوری حداکثری از منابع موجود، تمرکز بر بیشترین ریسکها و خطرات اجتماعی و همچنین حوزههایی با بیشترین بازگشت سرمایه اجتماعی استوار باشد. شناسایی دقیقتر گروههای دارای بیشترین آسیبپذیری، شجاعت در تخصیص منابع به اقدامات بلندمدت، استفاده از فناوریهای نوین، پلتفرمهای آنلاین، آموزشهای سلامتمحور، تحلیل کلاندادهها و مداخلات دیجیتال کمهزینه از جمله راهکارهای مؤثر در این مسیر است.
رئیس اداره فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیب و بازتوانی اعتیاد همچنین بر نقش مشارکتهای بینبخشی و اجتماعی تأکید کرد و افزود: بسیج منابع اجتماعی، بهرهگیری از تسهیلگران آموزشدیده سازمان، توانمندسازی محلی، تقویت سازمانهای مردمنهاد و استفاده از ظرفیت داوطلبان محلی میتواند بخش مهمی از فشار ناشی از کمبود منابع را کاهش دهد.
حقدادی در پایان خاطرنشان کرد: تحقق اثربخشی واقعی در نظام پیشگیری، مستلزم تغییر پارادایم در اولویتبندی، بهرهگیری هوشمندانه از فناوری و بسیج فعالانه منابع اجتماعی است. بر همین اساس، ساختار پیشگیری در بهزیستی ـ چه در قالب یک معاونت مستقل و چه در ساختار فعلی با رویکرد پیشگیری در سطوح مختلف ـ تنها در صورتی موفق خواهد بود که این تغییر نگرش و رویکرد بهطور جدی اعمال شود
نظر شما