گزارشی مختصر از اختلال طیف اتیسم:
روز جهانی آگاهسازی اتیسم
دوم آوریل مصادف با 13 فروردین
- تعریف اختلال طیف اتیسم
اختلال طیف اُتیسم، یکی از شش اختلال گروه اختلالات عصبی رشدی و شایع ترین آنها است که طبق تعریف راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، ویراست پنجم (۲۰۱۳)، با مشخصه اصلی نقص پایدار در برقراری ارتباط اجتماعی متقابل و تعامل اجتماعی و نیز الگوهای محدود تکراری و قالبی در رفتار، علایق و فعالیت ها مشخص است. این نشانگان باید از دوران کودکی وجود داشته باشد و عملکردهای روزانه فرد را مختل یا محدود کند. این ناتوانی، در عملکرد تحصیلی کودک تاثیر منفی دارد. دیگر ویژگی های آن عبارتند از: فعالیت های تکراری و حرکات قالبی، مقاومت در برابر تغییرات محیط یا تغییر در روال عادی زندگی روزمره و تجربه های حسی غیرطبیعی (کاپلان، سادوک و همکاران، ۲۰۱۳؛ ترجمه رضاعی، ۱۳۹۵).
- شیوع
میزان شیوع این اختلال در آمریکا و سایر کشورها، هم در کودکان و هم در بزرگسالان، در حدود ۱در صد گزارش شد (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۳)، و اخیرا طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (۲۰۱۵)، شیوع اختلال طیف اُتیسم ، یک در هر ۶۸ کودک برآورده شده است. به دلیل این تاخیر بین شروع و تشخیص، میزان شیوع با افزایش سن در کودکان خردسال افزایش می یابد.
- علایم اتیسم
- در حال حاضر جهت تشخیص اتیسم، هیچ آزمایش بیولوژیک وجود ندارد و آنهایی که طراحی شده اند، به رغم نتایج بسیار خوب (گاهی تا 94% دقت)، هنوز به طور بالینی به کار نمی روند. خصوصیات اصلی اختلالات طیف اتیسم با نشانه هایی در دو زمینه رفتاری مشخص شده اند که عبارتند از: 1. نقص در ارتباط اجتماعی و 2. رفتارها، علایق یا فعالیت های تکراری و محدود. اصطلاح "طیف" به این موضوع اشاره دارد که سمپتوم های این اختلال،بسته به شدت آنها، سطح رشدی و سن تقویمی، بسیار متغیر هستند.
- مشاهده دقیق کودک پیش از سه سالگی ممکن است وجود علایم اتیسم را آشکار سازد. تعدادی از کودکان نیز تا 18 -24 ماهگی دارای رشدی عادی هستند و بعد رشدشان متوقف می شود و یا مهارت های کسب شده را از دست می دهند. علایم اتیسم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بازیهای اجتماعی(مثلاً بازی دالی یا قایمباشک)انجام نمیدهند ویا به طور یکجانبه و باخودشان انجام می دهند.
- به شیوه خاصی بازی می کنند و علاقه ای برای انجام بازی با دیگران از خود نشان نمی دهد.
- با بچه های همسن بازی نمی کند.
- با روشن شدن جارو برقی و یا سایر وسایل سر و صدا دار گوشش را می گیرد و فرار می کند.
- بد خواب اند یا دیر می خوابند و با کم ترین صدایی بیدار می شوند.
- بیاد داشته باشید که این علایم می تواند در کودکان دارای سایر اختلالات نیز روی دهد و حتماً نشانه وجود اتیسم نیست.
- علایم هشدار دهنده: در سال اول زندگی
حتی کودکان یک ساله نیز توانایی های اجتماعی دارند. بنابر این برای شناسایی علایم اتیسم باید نحوه تعامل کودک با جهان پیرامون را مورد بررسی قرار داد. کودک دارای اتیسم ممکن است علایم زیر را از خود نشان دهد:
- واکنش نشان ندادن و عدم برگشت به جهت صدای مادر
- عدم واکنش نسیت به نام خود
- نگاه نکردن به چشم دیگران
- فقدان اشاره و یا قان و قون تا سن یکسالگی
- فقدان لبخند و یا سایر علایم اجتماعی در برابر دیگران
کودکان فاقد اتیسم نیز می توانند چنین علایمی از خود نشان دهند، اما بهتر است در صورت نگران شدن با پزشک کودکتان مشورت کنید.
- علایم هشدار دهنده: در سال دوم زندگی
علایم اتیسم در سال دوم زندگی بسیار قابل مشاهده و مشخص تر است. در حالیکه کودک دارای رشد عادی شروع به بیان اولین کلمه ها و اشاره کردن به محیط پیرامون خود می کند، کودک دارای اتیسم همچنان بریده از محیط خود باقی می ماند. علایم اتیسم در این سن عبارتند از:
- فقدان تک کلمه تا سن 16 ماهگی
- فقدان بازی های وانمودی تا سن 18 ماهگی
- فقدان عبارت های دو کلمه ای تا سن دو سالگی
- از دست دادن مهارتهای زبانی
- علاقه ای به توجه به اموری که بزرگسالان به وی نشان می دهد ندارد، مثلا نشان دادن هواپیمایی در حال پرواز.
- بهترین زمان شناسایی اختلال اتیسم جهت مداخله بهنگام
- علایم این اختلال از 18 ماهگی بروز یافته و معمولا در 24 ماهگی قابل تشخیص است.
- تشخیص این اختلالات در سنین اولیه زندگی اهمیت دارد و مداخلات تاثیر بیشتری خواهند داشت
- هر چقدر زودتر بتوان این اختلالات را در یک کودک تشخیص داد، زودتر هم می شود از برنامه های درمانی برای کمک به این کودکان بهره برد و بعلاوه هر چه برنامه درمانی منظم تر و دارای ساختار دقیق تری باشد، می توان نتایج بهتری را بدست آورد.
- هر چه تشخیص زودتر صورت بپذیرد ، پذیرش اختلالات طیف اتیسم برای والدین راحت تراست.
- زمان مراجعه به مراکز آموزشی توانبخشی اختلالات طیف اتیسم سازمان بهزیستی
اگر کودک شما 2 تا 5 ساله است و پاسخ شما به سه سوال یا بیشتر از سوالات زیر مثبت ( بله) می باشد برای بررسی بیشتر کارشناسان و دریافت راهنمایی های لازم به مرکز آموزشی توانبخشی اختلالات طیف اتیسم استان خود مراجعه نمایید. شما می توانید نشانی و تلفن آن مرکز را از معاونت توانبخشی اداره بهزیستی استان خود بگیرید. به خاطر داشته باشید که تا قبل از بررسی بیشتر کارشناسان جا ی هیچ نگرانی برای شما وجود ندارد.
لطفاًدر سوالات زیر مواردی را که معمولاً فرزندتان را در آن حالات می بینید مشخص کنید. لطفا سعی کنید تمامی سوال ها را پاسخ دهید . اگر رفتاری را به ندرت می بینید (مثلاً ، فقط یک یا دو بار آن را مشاهده کرده اید ) آن را در نظر نگیرید.
| سوالات |
بله |
خیر |
| 1 - در هنگام ضرورت (مثلا ضمن یادگیری یک فعالیت و یا بازی) از دیگران تقلید نمی کند |
||
| 2- بدون دلیل حالت های حاکی از ترس و یا وحشت شدید را از خود نشان می دهد |
||
| 3- برای بدست آوردن اشیاء مورد نیاز خود به جای کلام از حالت و وضعیت بدن خود استفاده می کند. |
||
| 4- صدا هایی با تن زیر (مثلا صدای ای ی ی ی ی ی) و صدا های مشابه برای برانگیختن خود ایجاد می کند. |
||
| 5- در زمانی که مورد تشویق قرار می گیرد، دیگران سعی در سرگرم کردن و یا شاد کردنش دارند، شاد نیست و به نقطه ای خیره می شود. |
||
| 6- در زمان حضور دیگران از خود واکنشی نشان نمی دهد. |
||
| 7- از ارتباط چشمی امتناع می ورزد و زمانی که فرد دیگری به او نگاه می کند، به جای دیگری نگاه می کند. |
||
| 8- کلمه "من" را بطور نامناسبی مورد استفاده قرار می دهد (برای اشاره به خود از کلمه "من" استفاده نمی کند). |
||
| 9- دستها و انگشتانش را در کنار بدن خود ویا جلو چشمانش حرکت می دهد. |
||
| 10- اشیاء مختلف را می بوید (مثلا اسباب بازی، دست خود و یا موی سر دیگران) |
منبع: دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی سازمان بهزیستی کشور
**۷۵ تا ۸۸ درصد کودکانی که در طیف اوتیسم قرار دارند، علامت‌هایی از این اختلال را در دو سال اول زندگی نشان می‌دهند. در صورت شناسایی اختلال اوتیسم در کودکان آنها به خدمات متعدد توانبخشی نیاز دارند تا بتوانند تا حدممکن از یک زندگی معمولی در کنار سایر اقشار بهره مند شوند.
خانواده‌ها برای اطمینان از عدم دارا بودن علایم اختلال فرزندشان می‌توانند به درگاه https://autism.behzisti.net مراجعه و نسبت به ثبت‌نام و اجرای آزمون غربالگری ۱۰ سوالی اقدام کنند؛ همچنین می‌توانند با مراجعه به پایگاه‌های غربالگری و تشخیص در استان (مراکز روزانه آموزش و توانبخشی اختلال طیف اوتیسم) و با راهنمایی مربیان و کارشناسان آموزش‌دیده از نظر احتمال دارا بودن علایم این اختلال، توسط کارشناسان تخصصی آموزش‌دیده مورد اجرای آزمون تشخیصی قرار خواهند گرفت و در صورت قطعی شدن تشخیص، کودک به مراکز آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اوتیسم استان برای مداخلات مرکزمحور و خانواده‌محور ارجاع خواهد شد.
- نشانی و تلفن مراکز آموزشی و توانبخشی اختلالات طیف اتیسم استان کهگیلویه وبویراحمد
- یاسوج- امامت 16 - پلاک 20- مرکز روزانه آموزشی توانبخشی اختلالات طیف اتیسم رویش
- گچساران- شهرک مکانیک ها- صنایع 6- انتهای کوچه فرعی چپ- مرکز روزانه آموزشی توانبخشی اختلالات طیف اتیسم سرای امید
نظر شما