راه یابی توانخواهان بهزیستی استان در نوزدهمین جشنواره بین المللی نمایش عروسکی مبارک_تهران

به گزارش روابط عمومی اداره کل بهزیستی استان کهگیلویه و بویراحمد: تعدادی از توانخواهان  مرکز بچه های آسمان لنده امسال در تیرماه 1402 به  نوزدهمین جشنواره بین المللی نمایش عروسکی مبارک- تهران دعوت شدند و اولین بار نیز  در اسفند 99 در هجدهمین جشنواره عروسکی با مضمون آیین ورسوم محلی  از جمله دعوت شدگان این مراسم بودند. 

نمایش عروسکی چیست؟

نمایش عروسکی در واقع مانند هنر تئاتر می باشد با این تفاوت که در انها از عروسک ها یا اشیا متحرک استفاده می شود و این عروسک ها توسط انسان یا با استفاده از نخ هایی که به انها آویزان است حرکت داده می شوند. البته هنر نمایش عروسکی دارای انواع مختلفی می باشد. ما می توانیم از هنر نمایش عروسکی در هر زمینه ای برای رساندن مفهوم خود به مخاطبان استفاده کنیم.
 

تاریخچه پیدایش نمایش عروسکی

در واقع تاریخ مشخصی از هنر نمایش عروسکی به طور قطعی وجود ندارد. با وجود این بعضی اعتقادات بر این است که این هنر ریشه در فرهنگ باستانی دارد و قدمتی بیش از 3000 سال را دارا می باشد. علاوه بر ان بعضی ها ادعا می کنند از عروسک ها حتی قبل از ظهور بازیگران انسانی در هنرهای تئاتر استفاده می شده است. باستان شناسان توانسته اند عروسک هایی را در مقبره ها کشف کنند که با عاج و خاک رس ساخته شده بودند. همچنین در یونان باستان فیلسوفان مشهوری همچون افلاطون و ارسطو به هنر عروسک نمایشی در آثار خود اشاره کرده اند.

در فرهنگ های مختلف به نوعی از نمایش عروسکی استفاده می شده است. به عنوان نمونه در اندونزی هنر نمایش عروسکی یک سنت دیرینه محسوب می شود. در فرهنگ بومی آمریکا نیز از هنر عروسکی در تشریفات قومی و قبیله ای نیز استفاده می شده است. در ایتالیا در قرون وسطی از نوعی هنر عروسکی به نام Marionettes در تولید نمایشنامه های مربوط به مباحث اخلاقی و مذهبی که توسط کلیسای مسیحیت برگزار می شد نیز استفاده کرده اند

انواع مختلف نمایش های عروسکی و سبک‌های مختلف آنها 

نمایش های عروسکی انواع مختلفی دارند که هر نوع آنها دارای ویژگی‌های فردی خاص خود هستند. مهمترین آنها عبارتند از:

 عروسک‌های دستی یا دستکشی

این نوع عروسک‌های نمایشی، بدنه‌ی پارچه‌ای توخالی دارند و روی دست سوار می‌شوند. در این مدل، انگشتان عروسک‌گردان در سر و دستان عروسک قرار می‌گیرند و او را به حرکت در می‌آورند. مخاطب در هنگام تماشای این نوع عروسک‌ها، فقط کمر به بالای آنها را می‎‌بیند. این عروسک‌ها پا ندارند و جنسشان نیز معمولا از نمد است.

عروسک‌های دستی به سادگی قابل حمل هستند و یک عروسک گردان می‌تواند دو عروسک دستی را حرکت دهد.

بیشتر عروسک‌های بومی در سراسر دنیا، به صورت عروسک دستی ساخته می‌شوند.

این نوع عروسک از مراسم مذهبی و آیینی اقوام مختلف آمده است و بیشتر برای نمایش‌های کودکانه به کار گرفته می‌شود

 عروسک‌های باتومی یا میله‌ای

بدن این عروسک‌ها به طور کامل ساخته می‌شود. چند میله به اجزای بدن عروسک دوخته می‌شود و عروسک‌گردان به وسیله آن‌ها می‌تواند عروسک را به حرکت درآورد. این میله‌ها اکثرا به دست‌ها و گاهی به پاهای عروسک متصل می‌شوند اما میله اصلی این عروسک‌ها به سرشان متصل است.

صفحه نمایش عروسک‌های میله‌ای سفید رنگ هستند.

عروسک‌های بومی جزایر اندونزیایی و بالی از این نوع عروسک هستند.

عروسک‌های میله‌ای از پرطرفدارترین عروسک‌های نمایشی هستند، چرا که به عروسک‌گردان اجازه می‌دهند مچ دست خود را خم کند. این نوع عروسک از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و می‌تواند در انواع نمایش‌ها استفاده شود.

مشکل عروسک‌های میله‌ای این است که گاهی به بیشتر از یک عروسک‌گردان نیز دارد.

 عروسک خیمه شب بازی یا ماریونت

این عروسک‌ها نیز تمام قد ساخته می‌شوند و به وسیله چند نخ کنترل می‌گردند. این نخ‌ها معمولا با هم تکان داده می‌شوند اما این قابلیت را دارند که به صورت جداگانه به حرکت درآیند.

ممکن است به هر عروسک 9 نخ متصل شده باشد. به هر کدام از پاها یک نخ، به هر کدام از دست‌ها یک نخ، به هر یک از شانه‌ها یک نخ، به هر گوش یک نخ و یک نخ نیز به ستون فقرات عروسک وصل می‌شود. این نخ‌ها به چوب‌هایی که به صورت عمودی و افقی به یکدیگر متصل هستند، وصل شده‌اند.

   عروسک ماپت یا دهن گشاد

این عروسک‌ها به عروسک فک زن نیز معروف هستند. در گذشته، ماپت‌ها به صورت اختصاصی در آمریکا ساخته می‌شدند و سپس به دیگر نقاط دنیا، از جمله ایران نیز وارد شدند.

این نوع عروسک، نمایشی برای برنامه‌های تلویزیونی ساخته می‌شوند و از معروف‌ترین ماپت‌های ایرانی می‌توان به عروسک سنجد و عروسک جناب‌خان اشاره کرد.

    عروسک سایه

این نوع عروسک به صورت تخت و ساده ساخته می‌شود. در نمایش‌هایی که از عروسک سایه استفاده می‌کنند، عروسک را پشت دیواری نورانی حرکت می‌دهند و مخاطب فقط سایه‌ی آن را مشاهده می‌کند. به همین دلیل در ساخت این عروسک‌ها به جزئیات توجه نمی‌شود.

این عروسک‌ها بیشتر برای بیان افسانه‌ها و نمایش اسطوره‌ها به کار می‌روند.

  عروسک انگشتی

این نوع عروسک انگشتی شبیه به عروسک دستکشی است اما در هر انگشت یک عروسک جای می‌گیرد و هر شخص می‌تواند 10 عروسک را به حرکت درآورد.