به گزارش روابط عمومی بهزیستی ایلام، تاب آوری مساله ای مهم در زندگی فردی و اجتماعی محسوب می شود، مقوله ای که نامگذاری آن در کنار شعار امسال روز روانشناس و مشاور، بیانگر اهمیت بیش از پیش این موضوع است.
تاب آوری چیست؟
یک روانشناس بالینی تاب آوری را توانائی سازگاری و مقابله در شرایط دشوار موقعیت های مختلف در جامعه و پاسخ های انعطاف پذیر به این شرایط دشوار و چالش های مهم زندگی تعریف می کند.
"مریم کریمی" تاب آوری را دارای ابعاد مختلف جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی و غیره عنوان و می گوید: هر کدام از این بخش ها در هر یک از افراد جامعه باید پرورش و تقویت شود.
***جامعه ما چقدر تاب آوری دارد؟
این روانشناس با بیان اینکه مولفه های تاب آوری تنها شخصی و فردی نیست، افزود: اگرچه قابلیت های خود فرد بر تاب آوری اثر گذار بوده ولی عوامل خانوادگی، تربیتی و وراثتی و محیط های اجتماعی در این زمینه نیز نقش دارند.
وی اظهار کرد: آموزش های تاب آوری بصورت گروهی اثرگذاری آن بیشتر بوده ولی متاسفانه این مساله در جامعه ما کمرنگ است که باید گسترش یابد.
وی بیان کرد: آموزش های تاب آوری از انتخاب همسر آغاز شده و به تدریج در دوران جنینی و غیره ادامه یافته و یک روند برای کل زندگی یک فرد محسوب می شود.
کریمی ضعف حمایتهای اجتماعی در خانواده ها را یکی از علل پایین بودن تاب آوری اجتماعی عنوان و گفت: خانواده های کنونی بیشتر هسته ای شده و سبک زندگی ها تغییر یافته و در این راستا ممکن است برخی اعضا خانواده در مواجهه با آسیبهای اجتماعی نوپدید به علت محدود شدن منابع حمایتی (نظیر عمه، خاله، دایی و غیره) با مشکل مواجه شوند.
وی اظهار کرد: در برخی موارد هم ممکن است منابع حمایتی برای تقویت تاب آوری اجتماعی به صورت محدود در خانواده ها وجود داشته ولی اعضا آنرا تقویت نکرده که این مساله مستلزم گسترش روابط اجتماعی است.
مدیر دفتر مشاوره خدمات روانشناختی ژیندا دلیل دیگر پایین بودن تاب آوری اجتماعی را خود جامعه عنوان و معتقد است: اگرچه رسالت خانواده ها در زمینه تقویت تاب آوری اجتماعی مهم بوده ولی مدارس، ادارات و سایر اماکن و فضاهای عمومی در زمینه تقویت تاب آوری اجتماعی جامعه هدف تلاش مطلوب و موثری نداشته و آنرا اولویت نمی دانند، برنامه مدون و مستمری ندارند بطوریکه بطور عمده مقطعی و جزیره ای عمل می کنند.
***آسیب های ضعف تاب آوری اجتماعی چیست؟
وی آسیبهای ضعف تاب آوری اجتماعی را در سه سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی عنوان و گفت: به عنوان نمونه در مساله کنترل خشم که هر فردی با این موقعیت در زندگی مواجه خواهد شد، چنانچه این شخص روحیه تاب آوری داشته باشد عزت نفس، تنظیم هیجان و حل مساله بهتری خواهد داشت.
وی اظهار کرد: شخصی که هیجان کنترل خشم را به عنوان یکی از ابعاد تاب آوری اجتماعی فرا نگرفته باشد در ابتدائی ترین مساله زندگی که ارتباط بوده با مشکل مواجه شده و تبعات منفی آن هم بر فرد و هم در جامعه برجا خواهد گذاشت.
این روانشناس بالینی مرحله بعد از تاب آوری را رشد عنوان کرد و گفت: خروجی نهائی تاب آوری عبور از یک بحران و شرایطی است که فرد توانسته با تاب آوری لازم منجر به رشد او شود.
وی نمونه این مساله را مواجهه افراد در موقعیت سوگ عزیزان عنوان کرد و گفت: فردی که در سوگ تجربه لازم مواجهه با این موقعیت را کسب کرده بدون شک در صورت تکرار این موقعیت در آینده، به علت تقویت تاب آوری مواجهه مناسب تری داشته و این تجربه را حتی می تواند به دیگران انتقال دهد.
وی در عین حال بیان کرد: هرچند که در جامعه امروزی به دلیل پایین بودن ارتباطات انتقال تجارب تاب آورانه نیز کاهش یافته در حالیکه اگر فضای تبادل این تجربه ها چه شخصی و چه عمومی ایجاد شود می تواند به تقویت روحیه تاب آورانه و ظرفیت اجتماعی و روانی فرد کمک و افراد را مقابل آسیبها و شرایط بحرانی و سایر موقعیت های سخت و بحرانی در زندگی بیمه کند.
***راهکار تقویت تاب آوری اجتماعی چیست؟
وی آموزش را حلقه مفقوده ضعف تاب آوری اجتماعی بین مردم جامعه عنوان و گفت: خانواده ها با مراجعه به مشاوران می توانند در زمینه تقویت این مهارت گام اساسی بردارند.
وی گفت: متاسفانه از نگاه عمده خانواده ها مراجعه به روانشناس نه سرمایه گذاری بلکه هزینه بوده در حالیکه کسب آموزش و راهنمایی در این زمینه موجب بهبود کیفیت زندگی افراد خواهد شد.
این روانشناس بالینی اظهار کرد: فرهنگ مشاوره باید بین مردم گسترش یافته و نهادینه شده و این مساله نه تنها محدود به روز روانشناس بلکه در طول سال به صورت مستمر باید ادامه داشته باشد.
وی یکی از دلائل استقبال ضعیف خانواده ها از مشاوره را هزینه جلسه های آموزش عنوان و گفت: هنوز روانشناسی بصورت همگانی تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است.
مدیر دفتر مشاوره خدمات روانشناختی ژیندا اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از خانواده ها برای ظاهر زندگی، پوشاک و غیره هزینه های زیادی را متحمل شده ولی برای انجام مشاوره که خوراک روح بوده و موجب تقویت بنیه روانی افراد می شود نیازی ندیده و هزینه ای نکرده و تنها در صورتی که با چالش یا مانع مهمی برخور کنند برای کسب مشاوره اقدام می کنند.
وی گفت: این در حالی است که با توجه به اوضاع اخیر در کل دنیا و وجود آسیبها و بحران های اجتماعی و فردی مختلف، روز به روز ظرفیت روانی مردم کاهش یافته و آستانه تحمل افراد برابر مشکلات زندگی نیز کم می شود.
9اردیبهشت ماه به عنوان روز مشاور و روانشناس با شعار "از بحران تا رشد، نقش روانشناسی در تقویت تاب آوری" نامگذاری شده است.
مصاحبه از:آزاده خرم
نظر شما