در این مسیر، شهر مشهد نیز با برخورداری از ظرفیت‌های گسترده فرهنگی، مذهبی و گردشگری و با توسعه زیرساخت‌های مناسب، خود را برای ایفای نقش مؤثر در این عرصه آماده می‌سازد. مشهد اکنون با هدف ارتقا جایگاه خود به‌عنوان شهر گردشگری دسترس‌پذیر، در حال برنامه‌ریزی و اجرای اقداماتی است که می‌تواند الگوی ملی و بین‌المللی در این زمینه محسوب شود.
شاخص‌ها و معیارهای شهر گردشگری دسترس‌پذیر
۱. دسترس‌پذیری فیزیکی و محیطی
دسترسی آسان به فضاهای شهری، مراکز زیارتی، تفریحی و تاریخی، ستون اصلی شهر گردشگری دسترس‌پذیر است. این شاخص شامل موارد زیر است:
- مسیرهای هموار، عریض و بدون مانع برای عبور ویلچر و عصا
- نصب رمپ‌ها، آسانسورها، و سطوح شیب‌دار استاندارد
- وسایل حمل‌ونقل عمومی مناسب‌سازی‌شده با ورودی قابل تنظیم، آلارم شنیداری و تصویری، و جایگاه ویژه برای ویلچر
۲. دسترس‌پذیری اطلاعاتی و دیجیتال
در دنیای امروز، اطلاعات به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی سفر به شمار می‌رود. برای افراد دارای محدودیت‌های بینایی، شنوایی یا شناختی، موارد زیر ضروری است:
- وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های گردشگری مطابق با استانداردهای بین‌المللی (WCAG)
- اطلاعات گردشگری با فرمت‌های مختلف: صوتی، بریل، زبان اشاره، زیرنویس و نمادهای گرافیکی
- تابلوهای راهنما با فونت بزرگ و کنتراست بالا در معابر و اماکن
۳. زیرساخت‌های خدمات بهداشتی و رفاهی
- سرویس‌های بهداشتی قابل دسترس با دستگیره و فضای چرخش ویلچر
- فضاهای استراحت آرام برای افراد دارای اختلالات حسی یا شناختی
- امکان استفاده راحت از امکانات اقامتی و پذیرایی برای همگان
۴. دسترس‌پذیری فرهنگی و تفریحی
- موزه‌ها، نگارخانه‌ها، اماکن مذهبی، سالن‌های کنسرت و تئاتر با ورودی بدون مانع و امکانات ویژه برای ناشنوایان و نابینایان
- راهنمایان صوتی، زیرنویس، و راهنمایان با تسلط به زبان اشاره
۵. آموزش و آگاهی اجتماعی
- آموزش کارکنان صنعت گردشگری برای تعامل حرفه‌ای با افراد دارای معلولیت
- فرهنگ‌سازی عمومی برای احترام به تنوع انسانی و همکاری با همه اقشار جامعه
مزایای ایجاد شهر گردشگری دسترس‌پذیر
- گسترش بازار گردشگری: خانواده‌ها، سالمندان و افراد دارای معلولیت بازار جدید و پویایی را برای گردشگری شهری ایجاد می‌کنند.
- افزایش رضایت گردشگران: دسترسی راحت به خدمات منجر به افزایش وفاداری و تبلیغ شفاهی مثبت خواهد شد.
- توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال: ایجاد زیرساخت‌های مناسب، فرصت‌های شغلی جدید و نوآوری در حوزه گردشگری را به دنبال دارد.
- پیشبرد عدالت اجتماعی: حذف موانع برای حضور افراد دارای معلولیت، گامی مهم در مسیر جامعه برابر و انسانی است.
شهر مشهد؛ کاندیدای شهر گردشگری دسترس‌پذیر در ایران
شهر مشهد با موقعیت ممتاز مذهبی، زیارتی و فرهنگی، سالانه میزبان میلیون‌ها زائر و گردشگر داخلی و خارجی است. در سال‌های اخیر، اقداماتی در حوزه مناسب‌سازی فضاهای شهری، هتل‌ها، حرم مطهر رضوی، خطوط حمل‌ونقل عمومی و مراکز فرهنگی صورت گرفته که مشهد را به یکی از گزینه‌های جدی برای تبدیل به نخستین شهر گردشگری دسترس‌پذیر ایران تبدیل کرده است. برخی از اقدامات قابل توجه در مشهد عبارتند از:
- نصب رمپ و آسانسور در حرم مطهر و اماکن اطراف
- ایجاد سامانه حمل‌ونقل ویژه معلولان
- آموزش نیروهای خدماتی و گردشگری در حوزه تعامل با گردشگران دارای نیاز خاص
- طراحی اپلیکیشن‌های زیارتی و گردشگری با امکانات قابل‌دسترس برای افراد دارای ناتوانی
نتیجه‌گیری
شهر گردشگری دسترس‌پذیر، نماد توسعه‌ای انسانی، پایدار و هوشمندانه است. تحقق این هدف، نیازمند هماهنگی میان سیاست‌گذاران، شهرداری‌ها، فعالان گردشگری، معماران، طراحان دیجیتال، و البته خود افراد دارای معلولیت است. مشهد، با ظرفیت‌های ویژه‌اش، می‌تواند به الگویی در سطح ملی و منطقه‌ای تبدیل شود. سرمایه‌گذاری در این مسیر، نه‌تنها به نفع قشر خاصی، بلکه به سود کل جامعه خواهد بود.
نظر شما