روز جهانی ایدز در قزوین، یادآور یک خاطره تلخ از بی‌پناهی یک شهروند است. چند سال پیش بود که خبری از فوت یک شهروند قزوینی دریکی از خرابه‌های متروک شهر اماواگرهای بسیاری را به وجود آورد. فوتی که بعدها اعلام شد، به دلیل عفونت مزمن HIV صورت گرفته و متوفی پناهگاهی جز خرابه‌های شهر نداشته است. از همان موقع به بعد بود که دستگاه‌های متولی نگاه خاص و ویژه‌تری نسبت به این پدیده تلخ اجتماعی پیدا کردند.
ایسنا در این گزارش، به بررسی وضعیت این بیماری در قزوین و همچنین نقش دستگاه‌های دولتی و متولی پرداخته است.
HIV و اهمیت پیشگیری از آن‌یکی از معضلات اجتماعی مطرح در سطح جهان، کشور و به‌تبع استان قزوین است به‌طوری‌که بر اساس آمارهای رسمی بالغ‌بر ۳۸ میلیون نفر در جهان و ۳۷ هزار نفر از جمعیت کشور به این ویروس مبتلا هستند.
به گزارش ایسنا، دستکش یک‌بار مصرف به دست دارد، در اتاقی که هیچ‌کس جز او نیست ماسک زده، از چشمانش پیداست که اضطراب دارد. این روزها دیدن آدم‌ها با ماسک و دستکش به دلیل شیوع ویروس کرونا، عادی شده؛ اما مشخص است مریم با آن آدم‌های عادی که از ترس کرونا خود را ایزوله کرده‌اند فرق دارد.
او هم مانند مابقی افراد جامعه دست‌ها و نیمی از صورتش را پوشانده، اما تفاوت او با سایرین این است که نگاهش را هم از آدم می‌پوشاند. انگار شرمی در چهره‌اش پیداست. نزدیکش که می‌شوم؛ جا می‌خورد و می‌پرسد، نمی‌ترسی؟ پرسیدن همین جمله کافی است تا حال‌وروزش را از درد و رنج بیماری بفهمم.
ناآگاهی عاملی بر قربانی ایدز شدن
نامش مریم است، بانویی که به دلیل داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، مبتلا به HIV شده و حالا تحت درمان است. وی در خصوص نحوه ابتلا به ایدز می‌گوید: چند ماه پس از ازدواج درگیر ضعف جسمانی شدیدی شدم که این ضعف با علائمی همراه بود که فکر می‌کردم ناشی از کرونا باشد.
این بانوی قزوینی ادامه می‌دهد: وقتی به پزشک مراجعه کردم، آنتی‌بیوتیک‌های قوی برایم تجویز شد اما علی‌رغم بهبود، وضعیتم هرروز بدتر از دیروز می‌شد تا اینکه پس از مدتی با تجویز پزشک آزمایش خون دادم و از آن روز به بعد دنیا برایم یک‌رنگ دیگر شد.
مریم که مثل دیگر بانوان، ایدز و بیماری‌های این‌چنینی برایش یک تابو است، بیان می‌کند: هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کردم که روزی به ایدز مبتلا شوم اما ایدز من را بی‌آنکه بخواهم و بی‌آنکه بدانم یا تقصیری داشته باشم قربانی کرد.
وی بابیان اینکه، همسرش سابقاً به دلیل اعتیاد به مواد مخدر گرفتار این بیماری شده است، ادامه می‌دهد: ناآگاهی اصلی‌ترین عامل ابتلای من به این بیماری بوده است. ترس، افسردگی و برچسب زدن‌های اجتماعی باعث شده تا قدرت مقابله با افراد جامعه را نداشته باشم. البته روحیه‌ام این روزها خیلی بهتر از قبل شده و باید بپذیرم که با ایدز هم می‌توان زندگی کرد اما گفتن این حرف‌ها برای یک بیمار ایدزی تنها در گفتار ساده است و در عمل سختی‌های خاص خودش را دارد.
مریم با ابراز گلایه‌مندی از سیستم درمانی و مراکز بهداشت تصریح می‌کند: جامعه امروز نیازمند اطلاع‌رسانی و آگاهی است. اگر آزمایش ابتلا به ایدز و سایر بیماری‌های مقاربتی و انتقال‌دهنده، مثل آزمایش بررسی ابتلا به اعتیاد، پیش از ازدواج الزامی بود، شاید من و خیلی از دختران دیگر قربانی ندانستن نمی‌شدیم.
مریم در پایان صحبت‌های خود ایدز را بی‌رحم‌ترین بیماری دنیا تعریف می‌کند که از او لذت مادر شدن را گرفته است.
ایدز و معضلی به نام ناآگاهی اجتماعی
بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت روان معتقدند، ۸۰ درصد مبتلایان به ایدز از بروز اختلالات روانی بیش از درد و رنج ناشی از خود بیماری رنج می‌برند.
در همین راستا به سراغ محدثه کشاورز، روانشناس قزوینی رفتیم. وی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: در استان قزوین بالغ‌بر ۳۰۰ بیمار مبتلابه ایدز داریم که متأسفانه به دلیل پنهان‌کاری مسئولان در خصوص ارائه آمار دقیق، با یک ناآگاهی اجتماعی در این زمینه روبه‌رو هستیم، ناآگاهی که سالیانه سلامت ۱۰۰ شهروند جدید را به خطر می‌اندازد.
این روانشناس قزوینی می‌گوید: آگاهی بخشی در خصوص برخی بیماری‌ها ازجمله ایدز و هپاتیت باعث می‌شود، تابویی که نسبت به این بیماری وجود دارد، شکسته شود و این موضوع مهمی است که نباید به‌سادگی از آن گذشت.
کشاورز بابیان اینکه شکستن تابوی ایدز یکی از مهم‌ترین عامل در برابر پیشگیری و مقابله با این بیماری است، اظهار می‌کند: بیمارانی که مبتلابه این بیماری می‌شوند، به لحاظ روانی دارای یکسری اختلالات روحی و روانی هستند و انگ اجتماعی، ترس از دست دادن اطرافیان باعث شده به درد و رنج این افراد در جامعه اضافه شود.
این کارشناس سلامت روان، افسردگی را یکی از شایع‌ترین اختلالات افراد مبتلابه ایدز می‌داند و تصریح می‌کند: افراد مبتلابه ایدز به دلایل مختلف در معرض موقعیت‌های روانی استرس‌زا هستند و همین عامل باعث شده تا بیماری‌شان تشدید شود.
وی بابیان اینکه، با پیشرفت بیماری ایدز، شاهد بروز اختلالات روانی بیشتری در افراد هستیم، بیان می‌کند: اختلالات روان‌شناختی، پرخاشگری، سرکوب نیازهای جنسی، عفونت‌های قارچی و باکتریایی از عوارض تشدید این بیماری است.
این روانشناس می‌گوید: تمایل به خودکشی از دیگر معضلات مطرح در بیماران مبتلابه ایدز است که باید این موضوع نیز توسط جامعه، توسط خانواده و سازمان‌های متولی جدی گرفته شود.
کشاورز معتقد است، رفتار مسئولان استانی و دانشگاه علوم پزشکی باعث شده جامعه رفتاری یک‌طرفه با افراد مبتلابه ایدز داشته باشد.
افزایش اعتیاد در جوانان و نوجوانان زنگ خطر ابتلا به ایدز
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه پذیرش افراد مبتلا به ایدز در جامعه بسیار سخت است و همین عدم پذیرش و عکس‌العمل‌های موجود در سطح جامعه، سبب شده تا بیماران از بازگو کردن مشکلات و بیماری‌هایشان بترسند و درنتیجه شاهد زنجیره انتقال این بیماری باشیم.
این کارشناس سلامت بیان اینکه استان قزوین، رشد چشمگیری در افزایش معضل اعتیاد در بین جوانان و دانش آموزان است تصریح می‌کند: متأسفانه با افزایش اعتیاد، قطعاً شاهد ابتلای دانش‌آموزان به این بیماری خواهیم بود. بنابراین لازم است تدابیری برای کاهش سن اعتیاد در استان و همچنین کاهش ابتلا به ایدز سنجیده شود.
ایدز نه انگ، نه تابو و نه گناه است
وی بابیان اینکه، سن ابتلا به بیماری ایدز در ایران به سنین پایین رسیده است، بیان می‌کند: امروز پیش از هر اقدام دیگری جامعه نیازمند آگاهی بخشی درزمینه ایدز است. به‌طور میانگین سالانه ۵۰ الی ۸۰ نفر در هر استان به ایدز مبتلا می‌شوند و این‌یک زنگ خطر جدی است.
کشاورز ادامه می‌دهد: در کنار آموزش‌های مربوط به کنترل بیماری باید آموزش‌های مربوط به نحوه تعامل جامعه با این بیماران موردتوجه قرار گیرد. مردم باید بدانند که با یک دست دادن، روبوسی کردن، صحبت کردن و در آغوش گرفتن، بیماری منتقل نمی‌شود. ما باید کمک کنیم فضایی ایجاد شود این افراد بدون ترس به سراغ درمان بروند و خودشان و اطرافیانشان آموزش‌های لازم را ببینند. ایدز نه انگ، نه تابو و نه گناه است. تنها یک بیماری است که با پنهان‌کاری و ناآگاهی گسترش پیدا می‌کند و تبدیل به معضلی اجتماعی می‌شود.
این روانشناس قزوینی ادامه می‌دهد: معمولاً بیماران مبتلابه ایدز باید از نظر روانشناسی و روان‌پزشکی تحت درمان قرار گیرند چراکه این افراد اغلب دارای خشم و حس انتقام‌جویی از جامعه هستند.
اعتیاد اولین عامل انتقال ایدز در قزوین
علی دهباشی‌پور، مدیرکل بهزیستی استان قزوین نیز در این رابطه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: بیماری ایدز که از ویروس اچ‌آی‌وی نشئت می‌گیرد، یک بیماری تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن است.
وی بابیان اینکه ایدز در سال‌های ابتدایی پیدایش این بیماری، ایدز بسیار خطرناک بود، می‌گوید: ایدز در حالت عادی کشنده نیست و بیمارانی که مبتلابه این بیماری هستند، می‌توانند با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و درمانی از طول عمر عادی برخوردار شوند.
این مسئول ادامه می‌دهد: شناخت راه‌های انتقال ویروس اچ‌آی‌وی نقش پررنگی در کاهش انتقال این بیماری دارند. بنابراین آگاه‌سازی باید اولویت اول جامعه در پیشگیری و مقابله با این بیماری باشد. در وهله دوم آنچه در خصوص این بیماری مهم است؛ دوره نهفته بیماری است.
دهباشی‌پور تصریح می‌کند: یکی از بارزترین روش‌های انتقال ایدز در قزوین، اعتیاد و پس‌ازآن ارتباط جنسی محافظت نشده است. از همین‌رو تهیه لوازم پیشگیری از ایدز در بین معتادان مثل سرنگ تمیز و آموزش رفتارهای پیشگیرانه در خانواده‌ها و همچنین نحوه شیردهی و برنامه‌های آگاه‌سازی در دستور کار بهزیستی است.
وی بیان می‌کند: سرپناه شبانه بهزیستی که برای شهروندان و بیماران بلامکان است، فرصت مناسبی را برای آگاه‌سازی این اقشار فراهم می‌کند. غذای گرم، صدور دفترچه بیمه و شناسایی افراد بیمار و مبتلابه ویروس‌های انتقال دهند از اقداماتی است که برای پناه‌جویان مرکز شبانه فراهم می‌شود.
این پزشک و مدیرکل بهزیستی قزوین ادامه می‌دهد: پنج تیم سیار آسیب‌های اجتماعی در سطح استان و یک «موبایل ون» در سطح شهر قزوین وظیفه شناسایی افرادی رادارند که ازلحاظ آسیب‌های اجتماعی ازجمله ایدز در معرض خطر هستند. نگاه دولت به بیماران ایدزی نگاهی تسهیلگرانه است و در این راستا بالغ‌بر یک میلیارد و ۲۲۶ میلیون تومان اعتبار برای خدمت‌دهی به بیماران ایدزی استان تعلق‌گرفته است.
وی همچنین می‌گوید: در کنار خدماتی که ارائه می‌شود، باشگاه مثبت (ایدز)، مرکزی غیردولتی است که، برای حمایت روانی و اجتماعی از مبتلایان به ایدز در سال ۱۳۹۲ راه‌اندازی شده است.
پوشش ۵۳ نفر از بیماران اچ‌آی‌وی توسط بهزیستی قزوین
مدیرکل بهزیستی استان قزوین، بیان می‌کند: یکی از اهداف راه‌اندازی این باشگاه انجام اقداماتی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری در سطح جامعه بوده است. در این باشگاه، خدماتی ارائه می‌شود که شاید بیماران مبتلابه این بیماری در مراکز بهداشتی درمانی از دریافت آن معذور باشند.
وی ادامه می‌دهد: برگزاری کلاس‌های آموزشی، مشاوره‌های فردی و خانوادگی، توزیع سبد غذایی، کمک‌هزینه‌های پزشکی و دندان‌پزشکی و ارائه کمک‌هزینه تحصیلی به فرزندان و فراهم کردن موقعیت‌های شغلی برای بیماران واجد شرایط و افراد تحت پوشش از اقدامات صورت گرفته در این باشگاه است.
دهباشی‌پور می‌گوید: در باشگاه مثبت ایدز، چندین نوع خدمات ارائه می‌شود؛ یکی از آن‌ها خدمات جسمی به مبتلایان است. در این بخش پایبندی به درمان، آگاهی در مورد عفونت‌های این بیماری، نحوه تغذیه، سبک زندگی درست، آزمایش‌های دوره‌ای، مقاومت‌های دارویی، آگاهی در مورد درمان و عوارض درمان موردتوجه قرار می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: ارائه خدمات بهداشت روانی از دیگر برنامه‌های بهزیستی در باشگاه مثبت است که خدماتی مانند ارائه مشاوره قبل و بعد از تشخیص، نحوه اعلام ابتلا به دیگران، آموزش مهارت‌های ذهنی، تقویت وابستگی‌های اجتماعی و گروهی، شیوه مواجهه با انگ و تبعیض، احتمال ابتلا به افسردگی، عوارض روانی عفونت و مرگ صورت می‌گیرد.
دهباشی‌پور بابیان اینکه در باشگاه مثبت ایدز تعداد ۵۳ پرونده فعال وجود دارد؛ اظهار می‌کند: از این تعداد ۳۲ مرد و ۲۱ زن هستند. بی‌شک تعداد مبتلایان به ایدز در استان بیش از تعداد پرونده‌های ثبت‌شده در بهزیستی است.
نظر شما