امسال شعار "سلامت ما ، سلامت سیاره ما" برای هفته سلامت (۱۷ تا ۲۳ اردیبهشت) انتخاب شده است. طبق روز شمار هفته سلامت، روز پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ماه با شعار " نقش مردم، مسئولین، سمن ها در تغذیه سالم از مزرعه تا سفره" اختصاص داده شده است. تغذیه یکی از مهم ترین مولفه های یک زندگی سالم است. متاسفانه اضافه وزن و چاقی در میان دانش آموزان و نوجوانان بسیار شایع است که از مهمترین عوامل خطرساز برای فشارخون بالا، دیابت و چربی خون بالا در بزرگسالی است. عادات غذایی نادرست مانند استفاده از فست فودها، غذاهای چرب و سرخ شده، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، شیرینی جات، شکلات، مصرف کم منابع فیبر و بی تحرکی از عوامل ایجاد کننده چاقی است.
برخی کودکان از خوردن صبحانه صرفنظر می کنند و موقع نهار، اشتهای زیادی برای غذا دارند و مقدار زیادی در وعده نهار صرف می کنند. مصرف یک وعده کامل برای صبحانه و دو میان وعده غذایی توصیه می شود. شیر کم چرب، میوه، انواع مغزها و خشکبار، ساندویچ های سالم مانند نان، پنیر و تخم مرغ با سبزیجات ، میان وعده های مناسبی می باشند. مصرف سبزیجات و سالاد در وعده های غذایی توصیه می شود. معمولا کودکان و نوجوانان تمایلی به مصرف سبزیجات ندارند. لازم است سبزیجاتی مانند هویج، کاهو، گوجه فرنگی، انواع کلم، چغندر بصورت لبو، لوبیا سبز، نخودفرنگی، کدو حلوایی و انواع سبزیجات بعنوان میان وعده به کودک داده شود. بهترین زمان صرف آنها موقع تماشای تلویزیون می باشد.
از شیر و لبنیات کم چرب ( کمتر از ۲/۵ درصد چربی) استفاده شود. مصرف روزانه لبنیات برای کودکان و نوجوانان برای رشد و استحکام دندان و استخوان امری ضروریست. برخی کودکان به مصرف شیر علاقه ای نشان نمیدهند که می توان کمی پودر کاکائو به آن اضافه کرد. البته کاکائو بدلیل داشتن اگزالات، جذب کلسیم شیر را کاهش می‌دهد. بهترین گزینه، اضافه کردن مقداری عسل به شیر است. شیر را می توان با میوه ها مانند موز، توت فرنگی و خرما، در منزل طعم دار کرد یا بصورت فرنی، شیر برنج و درون سوپ ها هم مصرف نمود. علاوه بر شیر، از ماست، پنیر و گاهی بستنی می توان استفاده نمود. حبوبات از منابع غنی فیبر هستند که می توان به دفعات مصرف آن در هفته افزود.
از گوشت و مرغ کم چرب و چربی گرفته و نیز ماهی استفاده شود. برخی کودکان و نوجوانان تمایلی به خوردن گوشت قرمز نشان نمی دهند. توصیه می شود از همبرگر و کبابی که در منزل تهیه می شود و نیز گوشت چرخ شده در غذاهایی که دوست دارند مانند کتلت، ماکارونی، انواع سوپ و آش، عدس پلو و... استفاده کرد.
متاسفانه امروزه بر مصرف انواع سس های پرچرب و صنعتی افزوده شده است. بجای آن می توان از چاشنی های طبیعی مانند آبلیمو، آبغوره، انواع ادویه ها استفاده نمود.
از دوغ و آبمیوه های طبیعی بجای انواع نوشابه های گازدار استفاده کرد. خصوصا مصرف آب مرکبات خانگی در کنار وعده های غذایی بسیار مطلوب است.
لازم است مصرف فست فودها مانند سوسیس، کالباس، پیتزا و دفعات مصرف غذا در رستوران محدود شود. به راحتی می توان همبرگر، پیتزا و کالباس خانگی را با همان طعم و عطر و البته سالم در منزل تهیه نمود. با افزایش مصرف فست فودها، متاسفانه بر مصرف نمک افزوده شده است.
صرف غذا به همراه خانواده و تشویق به کاهش مصرف غذاهای غیرخانگی، خودداری از مصرف غذا یا تنقلات هنگام تماشای تلویزیون تاکید می شود.
در کنار تغذیه مناسب، تشویق کودکان و نوجوانان به انجام انواع ورزش ها و فراهم نمودن زمینه و امکانات مناسب برای ورزش آنها، تشویق به بازی با همسالان در فضاهای مناسب مانند پارک ها و سالن های ورزشی، محدود کردن استفاده از بازی های رایانه ای و تماشای تلویزیون به کمتر از دو ساعت در روز، به سلامت و داشتن وزن مناسب کودکان و نوجوانان کمک می کند.
در واقع هفته سلامت، فرصتی است تا بازنگری و نگاه مجددی بر تغذیه و سفره غذایی خانه هایمان داشته باشیم و تغییراتی در راستای ارتقا سلامت و تغذیه صحیح و تبیین اهمیت سلامت داشته باشیم.
به امید دستیابی به این هدف...
مژده حسینی
کارشناس ناظر تغذیه و رژیم درمانگر
نظر شما