به گزارش ایرنا، امروزه تعداد قابل توجهی از زنان به دلایلی چون فوت یا ازکارافتادگی و اعتیاد همسر، طلاق یا سایر آسیب های اجتماعی به ناچار درگیر مساله امرار معاش هستند و با دنیای زنانگی خود فاصله زیادی گرفته اند.
در جامعه ای که به طور طبیعی و عرفی نقش نان آوری خانواده به عهده مرد است؛ هنگامی که این نقش بنا به هر دلیلی به عهده زنان واگذار می شود ناخودآگاه با آسیب های اجتماعی بسیاری همراه می شود.
شاید در اطرافمان زنان سرپرست خانوار را ببینیم و بشناسیم که علاوه بر اداره خانواده وظیفه تامین معاش را نیز بر دوش دارند. زنانی که در معرض آسیب هایی چون ضعف دسترسی به فرصت های شغلی مناسب، بی سوادی یا کم سوادی، نداشتن درآمد مستمر و همچنین آسیب ها و مشکلاتمختلف روحی و روانی و جسمی قرار دارند.
خبرنگار ایرنا در این گزارش به بررسی هرچه بیشتر این موضوع و ضرورت حمایت هرچه بیشتر از رنان سرپرست خانوار پرداخته است.
ازدواج به قیمت کم کردن نان خور در خانواده
مریم یکی از زنان سرپرست خانوار است که ۲۲ سال سن دارد و در یکی از شهرک های منفصل شهری قزوین ساکن است.
او در خصوص مشکلاتش به خبرنگار ایرنا می‌گوید: پنج سال پیش همسرم، زندگی را ترک کرد و پس از آن مجبور به امرار معاش برای ۲ کودکم شدم.
این زن سرپرست خانوار گفت: در یک خانواده پرجمعیت در یکی از روستاهای بویین زهرا به دنیا آمدم و چون پدرم، کارگر بود از پس هزینه های جاری خانواده بر نمی آمد و برای کم کردن نان خور تمام من و خواهرانم را در سن پایین شوهر داد.
وقتی نداشتن حامی و نابلدی مانع احقاق حق می شود
مریم با اشاره به اینکه همسرش زمانی او را ترک کرد که دخترش را چهار ماهه باردار بوده است،ادامه می دهد: من و کودکانم روزهای بسیار سختی را گذراندیم و متاسفانه تحت حمایت هیچ نهاد دولتی نیستیم.
او با بیان اینکه به دلیل نداشتن حامی و نابلدی تاکنون هیچ اقدام قانونی در خصوص دریافت نفقه نکرده است؛ اظهار می‌کند: سیر کردن شکم فرزندانم و پرداخت به موقع اجاره بهای مسکن از مهم ترین دغدغه های زندگی من است و به همین خاطر وقتی برای رفتن به دادگاه و شکایت ندارم.
این بانوی قزوینی ادامه می‌دهد: در یک شرکت خدمات نظافتی کار می کنم و نداشتن بیمه یکی از بزرگترین نگرانی های من در زندگی است چراکه سال گذشته در حین کار به زمین افتادم و یکی از دستانم شکست و چون بیمه ای در کار نبود؛ هزینه های درمانی زیادی را متقبل شدم و برای مدت زیادی درآمدی نداشتم.
مریم در خصوص میزان درآمدش می‌گوید: به ازای هر سه ساعت کار نظافتی ۷۰ هزار تومان دریافت می کنم اما با توجه به شیوع ویروس کرونا، اوضاع کار خیلی خوب نیست و در بعضی روزها درخواستی برای کار ندارم.
وعده هایی که هیچ کدامشان محقق نشدند
این مادر قزوینی ادامه می دهد: در زمان انتخابات مجلس بسیاری از مدیران و نامزدها به شهرک ما آمده و با توجه به در میان گذاشتن مشکلاتم، قول مساعدت دادند در حالی که هیچکدام از وعده هایشان عملی نشد.
مریم در پاسخ به این سوال که از همسرش باخبر است یا خیر، می گوید: فقط می‌دانم که او تشکیل زندگی جدید داده و بسیار مقروض است و شاکی های زیادی دارد، به همین دلیل ترجیح می دهم از من و بچه هایم دور بماند تا ما مجبور به جبران کارهای او نباشیم.
او با بیان اینکه برای امرار معاش، حقوقش کفاف زندگی را نمی دهد؛ اظهار می کند: یک خیریه که متشکل از کارمندان جهاد کشاورزی است، ماهانه مقداری پول و سبد کالایی به ما اهدا می کند که اگر روزی این کمک های جهادی قطع شود نمی دانم می توانم شکم فرزندانم را سیر کنم یا نه!
دنیای پس از طلاق گل و بلبل نیست
فتانه از دیگر بانوان قزوینی سرپرست خانوار است که ۲ سال پیش از همسرش طلاق گرفته است.
او در گفتگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: از طلاق و متارکه پشیمان است زیرا پیش از طلاق نمی دانست پس از جدایی چه مشکلاتی به او تحمیل می شود.
فتانه ادامه می دهد: پس از ۲۴ سال زندگی با مردی که از ابتدای زندگی شکاک و فحاش بود؛ بخاطر امنیت روانی دخترم از او جدا شدم.
وی بیان می کند: دخترم ۱۸ سال دارد و بعد طلاق ما که تنها بخاطر سخت گیری های پدرش به او بود؛ بسیار سرکش شد و حالا علاوه بر تامین امرار و معاش مجبور به مدیریت و کنترل او هستم.
فتانه با بیان اینکه، ۶۰۰ میلیون تومان مهریه گرفته بود بیان کرد: دنیا پس از جدایی و طلاق برای زنان جهنم است.
او ادامه داد: من تصمیم داشتم با مهریه ام یک مغازه اجاره کنم و توسط آن زندگی خود و دخترم را بچرخانم که متاسفانه فردی که از شرایطم مطلع بود؛ نیمی از این پول را از من گرفت و سرم کلاه گذاشت و یک سال و نیم است که در راه دادگاه و کلانتری هستم.
این بانوی قزوینی با بیان اینکه، هیچ قانونی برای حمایت از زنان سرپرست خانوار وجود ندارد؛ بیان می‌کند: بسیاری از بانوان به دلیل سختی زندگی و نداشتن قانون های حمایتی سختگیرانه، مجبور به انجام بزه و جرم می شوند بنابراین از خانم محمدبیگی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تقاضا دارم به عنوان یک بانو و همچنین به عنوان یک مادر در حوزه زنان فعالیت بیشتری داشته باشند و دولت را موظف به حمایت از زنان سرپرست خانوار نمایند.
تورم مشکل زنان سرپرست خانوار را دوچندان کرده است
آمنه بانوی دیگری است که همسرش او و ۳ دخترش را ۱۹ سال پیش ترک کرده است.
این زن سرپرست خانوار با بیان اینکه بر اساس پیگیری ها و استعلامات صورت گرفته هیچ خبری از زنده بودن و فعالیت همسرم و همچنین خروج او از کشور توسط مرزهای هوایی زمینی و دریایی نیست؛ اظهار می کند: هشت سال است که خواستار بهره مندی از حقوق و مزایای همسرم از دادگاه مبنی بر صدور فوت او هستم که متاسفانه قانون در این خصوص مواضع خاص خود را دارد.
آمنه ادامه می‌دهد: تا به امروز سه بار از دادگاه برای صدور گواهی فوت فرضی همسرم درخواست داده ام که ۲ بار آن بر اساس ادله قانونی رد شده است.
وی با بیان اینکه یکی از دخترانم بیماری کبدی دارد و تحت درمان است،افزود: تامین معیشت و اداره زندگی با سه فرزند در جامعه امروز که دچار تورم روزافزون است؛ کار بسیار سختی به شمار می رود.
نداشتن بیمه تامین اجتماعی، مشکل بزرگ زنان سرپرست خانوار
آمنه با بیان اینکه از کار ثابت و بیمه برخوردار نیست، می گوید: در یک کارگاه خیاطی امرار معاش می کنم و زندگی خود و دخترانم را از همین راه می‌چرخانم.
او ادامه داد: پس از ۱۸ سال تحمل سختی این حق من و دخترانم است که باتوجه به ناپدید شدن همسرم، حقوق و مزایای تامین اجتماعی او به ما برسد اما به دلیل خلاهای قانونی از این حق محروم شده ایم.
وی ادامه داد: قانون در این باره می گوید درصورتی فوت فرضی صادر می شود که فرد مفقود یا ۷۵ سال سن داشته باشد و یا ۲۷ سال از مفقودی او گذشته باشد.
آمنه با بیان اینکه از شکایت و گرفتن حق قانونی خود و فرزندانم کوتاه نمی آید؛ بیان می‌کند: همچنان پیگیر این موضوع خواهم بود ولو اینکه هرروز به دادگاه بروم.
در حوزه توانمند سازی زنان موفق نبودیم
محدثه حاج سید جوادی جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص توانمند سازی زنان سرپرست خانوار می گوید: توانمند سازی زنان در جهان دارای استانداردها و تعاریف خاصی است که متاسفانه آنچه در ایران در این حوزه صورت می گیرد با استانداردهای جهانی بسیار متمایز است.
وی ادامه می دهد: ما زمانی می توانیم بگوییم در حوزه توانمند سازی زنان فعالیت داریم که بسترهای لازم برای رشد و نمود یک زن سرپرست خانوار را فراهم کنیم در حالی که امروزه تعداد قابل توجهی زن سرپرست خانوار بیکار در جامعه ما وجود دارد.
حاج سید جوادی مدعی شد: موانع و مشکلاتی که بر سر یک زن سرپرست خانوار وجود دارد، اعم از مشکلات اقتصادی و تهدیدهای اجتماعی باعث شده تا ۸۵ درصد از زنان سرپرست خانوار از اعتماد به نفس و عزت نفس پایین تری برخوردار باشند و بر اساس تحقیقات صورت گرفته، تنها ۱۰ درصد از زنان سرپرست خانوار به دلیل داشتن تحصیلات عالیه و شغل مناسب در رفاه اقتصادی هستند که از این تعداد پنج درصد آنان نیز دارای مشکلات روحی هستند.
این دکترای جامع شناسی تصریح می کند: جامعه باید به زنان سرپرست خانوار به عنوان سرمایه های اجتماعی آسیب پذیر نگاه کند و این قشر از افراد را مورد حمایت ویژه خود قرار دهد.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند، بیان می کند: تعاونی های تولیدی زنان سرپرست خانوار، اولین راهکار توانمند سازی این قشر در جامعه امروزی تلقی می شود که این موضوع دارای موافقان و مخالفان زیادی است و بنده یکی از مخالفان آن هستم چرا که با تشکیل چند تعاونی و به کارگیری زنان سرپرست خانوار در آنها بسیاری از ارگان ها نسبت به انجام سایر وظایف خود در قبال این قشر شانه خالی می کنند.
او ادامه داد: متاسفانه حمایت های کمیته امداد و بهزیستی نسبت به این قشر کافی نیست و باید مجلس و در نهایت دولت در قالب طرح هایی چون یارانه های ویژه، دسترسی به منابع مالی و تسهیلات و یا اشتغال تضمینی از این زنان حمایت کند.
حاج سید جوادی ادامه می دهد: اکثر افرادی که در جامعه دارای آسیب و بزه هستند، در خانواده ای پرورش یافتند که مادر و پدر بنا به هر دلایلی کنار هم حضور نداشتند بنابراین اگر حمایت های دولتی در قبال چنین خانواده هایی صورت گیرد، فشار و سختی از دوش سرپرست خانوار کم می شود و در نتیجه فرزندان این مرز و بوم در بستری مناسب تر تربیت شده و پرورش داده می شوند.
وی بیان می کند: شهروندان زنجیره وار به یک دیگر وصل هستند و بی شک رها کردن خانواده ای که دارای مشکل است، آسیب های بسیاری به بدنه جامعه وارد می کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه می افزاید: دولت وظایف انسانی و معنوی بسیاری در قبال زنان سرپرست خانوار دارد، به طوری که پس از تامین رفاه، موظف به آگاه سازی وی به مشکلات پیرامونش و دلایل بروز آن است.
وی ادامه می دهد: تقویت عنصر اعتماد به نفس و عزت نفس، حمایت های اجتماعی از زنان سرپرست خانوار، فراهم کردن زمینه اشتغال و آموزش های مهارت زا، کارآفرینی و تجـارت خـانگی از جمله راهکارهایی است که باید در قبال زنان سرپرست خانوار با جدیت دنبال شود.
زنان سرپرست خانوار در گروه اقشار آسیب پذیر قرار دارند
علیرضا وارثی، مدیرکل بهزیستی قزوین نیز در خصوص، اقدامات بهزیستی در توانمند سازی زنان سرپرست خانوار به خبرنگار ایرنا می گوید: در تمام جوامع بشری، گروه ها و اقشاری یافت می شوند که توانایی اداره کردن زندگی خود و تامین حداقل امکانات لازم را ندارند بنابراین نیازمند کمک و حمایت دولت، افراد خیر و انجمن های نیکوکاری هستند.
وی ادامه می دهد: چنین افراد و گروه ها را می توان به عنوان اقشار آسیب پذیر جامعه نام برد و زنان سرپرست خانوار نیز در این گروه قرار دارند.
وارثی با اشاره به لزوم توانمند کردن زنان سرپرست خانوار، گفت: توانمندسازی به عنوان امری ضروری جهت توانمند شدن افراد دارای آسیب به شمار می رود.
مدیرکل بهزیستی قزوین اظهار کرد: بهزیستی قزوین اقدامات قابل توجهی در راستای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار انجام داده است و در همین راستا در حال حاضر۱۲ هزار زن سرپرست خانوار در دفتر توانمند سازی خانواده و زنان بهزیستی قزوین تحت پوشش این اداره کل هستند و از خدمات این دستگاه بهره می برند.
وی تصریح می کند: ارائه خدمات آموزشی و اشتغال شامل حرفه آموزی و آموزش های مرتبط در راستای توانمندی سازی خدمت گیرندگان و کاریابی و اشتغال بخشی از اقدامات بهزیستی در رابطه با این قشر است و در زمینه اشتغال نیز مددکاران از فرصت های اشتغال موجود در سازمان ها اعم از دولتی و غیر دولتی برای زنان سرپرست خانوار استفاده می کنند.
وارثی، یکی از برنامه های بهزیستی در جهت توانمند سازی زنان سرپرست خانوار را اجرای طرح گروه های همیار دانست و گفت: گروه های همیار زنان سرپرست خانوار، مشتمل بر تعدادی از زنان سرپرست خانوار نیازمند تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند که با دریافت خدمات و حمایتهای توانمند سازانه، در جهت دستیابی به استقلال اقتصادی و اجتماعی خود تلاش می کنند و طی آن، ضمن کاهش وابستگی طولانی مدت این افراد به خدمات دولتی، سبب افزایش حس اعتماد به نفس، خود باوری و ارزشمندی در دیگر زنان سرپرست خانوار می شوند.
وی همچنین بیان کرد: در حال حاضر ۱۵ گروه همیار در زمینه های مختلف قالیبافی، سفالگری، خیاطی، دامداری، تولید و بسته بندی موادغذایی درحال فعالیت در حوزه زنان سرپرست خانوار استان هستند.
این مسوول گفت: گروه های همیار پس از طی فرآیند های نظیر آموزش مهارتی به اعضا گروه، تامین هزینه رهن و اجاره، خرید تجهیزات و همچنین تامین مواد اولیه برای شروع کار طی یک دوره زمانی سه ساله یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال اعتبار دریافت می کنند.
وارثی با بیان اینکه اشتغال زنان سرپرست خانوارگامی موثر در جهت توانمندی و خروج آن ها از چرخه حمایت های مستقیم است،اظهار داشت: یکی از مشکلات اصلی زنان سرپرست خانوار در مسیر توانمندسازی شغلی، پایین بودن سطح دانش و مهارت های شغلی آنهاست.
این مسوول گفت: به زنان سرپرست خانوار برای یافتن شغل مناسب آموزش های مهارتی ارایه می‌کنیم و سرمایه اولیه کار را نیز که فعلا ۱۴ میلیون تومان است را در اختیار آنها می گذارند که البته با توجه به محدودیت اعتبارات این هزینه ها براساس اولویت بندی به افراد ارایه می شوند.
وی ادامه داد: در راستای دستیابی مددجویان به استقلال اقتصادی و تسهیل در ایجاد اشتغال پایدار یکی دیگر از برنامه های توانمندسازی خدمت گیرندگان تحت پوشش بهزیستی، بهره مندی از وام خود اشتغالی است که این تسهیلات صرفاً به مددجویان نیازمند بیکار جویای کار واقع در رده سنی اشتغال ۱۸ تا ۵۰ سال به شرط عدم از کارافتادگی و محدودیت ذهنی و اعصاب روان شدید با ارائه مدرک فنی حرفه ای و جواز کسب قابل پرداخت می باشد.
این مسوول همچنین گفت: در سال گذشته ۶۸ خانواده زن سرپرست خانوار در قزوین از تسهیلات اشتغال و سرمایه کار استفاده کردند.
وی یادآور شد: مبلغ وام خود اشتغالی در سال جاری جهت ایجاد کسب و کار با داشتن مجوزهای مهارتی و قانونی به مبلغ یک میلیارد ریال و برای اشتغال های خانگی به میزان ۵۰۰ میلیون ریال است که می تواند کمک بسیار خوبی برای اشتغالزایی و درامدزایی زنان سرپرست خانوار باشد.
نظر شما