یک مزرعه آفتابگردان

به گزارش روابط عمومی اداره کل بهزیستی استان اصفهان، علت سفر و دغدغه اصلی، همان بلایی است که می‌گویند خانمانسوز است و به واقع هست. نه تنها خانمان، که دودمان را نیز به باد می‌دهد خاکسترش؛ اعتیاد! اما این بار؛ رویکرد، تدبیر است و پیشگیری آن هم در گام‌های ملی با پیشانی نوشتی برای اصفهان که همواره پیشتاز بوده است در کشور.
افتتاح نخستین مرکز جامع درمان و بازتوانی اعتیاد مبتنی بر تدوام درمان کشور، با حضور؛ معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی کشور، نمایندگان مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، مدیران استان و بهبودیافتگانی که حالا آنها هم سفیر می‌شوند در مسیر پاکی.

آفتابگردان، نگاهش به سوی نور است
برای رسیدن به مرکز جامع درمان اعتیاد، باید راهی به نسبت طولانی را طی کرد و همین دوری مسیر؛ علتی است برای هم‌قرار شدن با خبرنگاران.
از میدان استقلال یا همان فلکه دانشگاه صنعتی، جاده را به سمت تهران جلو می‌رویم، کسانی با پرچم سفید و با نشان مرکز ایستاده‌اند برای هدایت تا به خاکی نزنی و از مسیر منحرف نشوی. که اگر همین هادیان، در مسیر زندگی معتادان، بودند و یا بودند و آنها چشم‌شان به دقت ندید، به خاکی نمی‌زدند و عمری به پای دود، تباه نمی‌شدند... . 
مدام سر خود را می‌چرخانند و گاهی هم سر به زیر می‌شوند! اما؛ آخر، نگاه‌شان سمت خورشید است برای جذب بیشترین مقدار انرژی و دریافت گرما از منبع، با ریتم و آهنگی متفاوت در شبانه‌روز. اینجا؛ درست در نزدیکی مرکز؛ یک مزرعه آفتابگردان، چشمت را نوازش می‌دهد و سوهانی می‌شود برای صیقل روح زنگ زده‌ات.
وارد مرکز که می‌شوی، همه‌شان به صف ایستاده‌اند برای یک میزبانی تمام عیار و شاید اگر دیروزشان را می‌دیدی باز هم؛ به صف بودند برای به کام گرفتن یک پُک و یا یک گرم مواد. اما؛ حالا این صف‌برای‌شان با همه صف‌ها، تفاوت دارد. حالا بهبودیافتگان هم آفتابگردان شده‌اند و نگاه‌شان به سوی نور است و خورشید. 
" ما در اینجا هستیم چون نهایتا راه گریزی از "خود" وجود ندارد. در اینجا هستیم تا در چشم‌ها و قلبهای دیگران با " خود" رویارو شویم و آنها در تحمل اسرار دردناکی که ما ار می‌آزارند، با ما همراه شوند... " 
صدای بهبودیافتگان است که شنیده می‌شود. به رسم روزانه، یکصدا، نیایش صبگاهی را می‌خوانند. " می‌دانیم اگر از آشکار شدن خود بترسیم، نخواهیم توانست که خود یا دیگران را بشناسیم و تنها خواهیم ماند..."
و حالا رژه مسئولان بر روی فرش قرمز و حرکت به سمت افتتاح نخستین مرکز جامع درمان و بازتوانی اعتیاد در کشور.  قرآن خوانده می‌شود و قیچی هم دست به دست. به دست مسئولان برای گشایش. برای گشایش راهی جدید که می‌گویند بی‌بدیل است و نظیر ندارد برای درمان اعتیاد. راهی که گفته می‌شود مبتی بر تداوم است و همین ویژگی، شاخصش کرده است.

هر فرد شیوه درمان خود را دنبال می‌کند
معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: تمام فعالیت‌های سازمان بهزیستی در طول ۳۹ سال اخیر در حوزه اعتیاد را با استفاده از پتانسیل مدیران حوزه اعتیاد بهزیستی در طول این مدت مورد بررسی قرار دادیم و تمام فرایندها در مورد درمان اعتیاد بررسی شد.
وحید قبادی دانا، با اشاره به طرح‌های مختلف بهزیستی در حوزه اعتیاد همچون؛ مراکز درمان سراپایی، اقامتی، اجتماع درمان مدار و کاهش آسیب، گفت: تلفیق الگوهای موفق کشورهایی همچون پرتغال و ایتالیا و نتایج حاصل از تجربه‌های سازمان در این حوزه، ما را به الگوی جدید یعنی درمان و بازتوانی جامع مبتنی بر تداوم درمان رساند.
وی افزود: در این روش اساس؛ مدیریت مورد است و هر فرد شیوه درمان خود را دنبال می‌کند. در این روش، تیم درمانی متشکل از؛ پزشک، روانشناس، مددکار اجتماعی، فرد معتاد و خانواده وی فرایند درمان فرد معتاد را پیش می‌برند.
روش نوین، قرار است همه جانبه باشد؛ پروتکل‌ها این را می‌گوید و قبادی دانا هم روی آن، صحه می‌گذارد و می‌گوید: در گذشته، در مراکز اجتماع درمان مدار، مرحله سم زدایی نبود، در این روش؛ پس از سم زدایی با استفاده از شیوه‌های درمان پرهیزمدار، در یک نگاه جامع درمانی به همه جنبه‌های اجتماعی، روانی و فرهنگی فرد در فرایند درمان توجه می‌شود و استفاده از پتانسیل خانواده فرد معتاد از ویژگی‌های این طرح است.
وی با اشاره به اینکه در این روش از گروه‌های همتا و معتادان بهبود یافته با برگزاری جلسات گروهی و هدایت روان درمانگران متخصص استفاده می‌شود، افزود: در نهایت حلقه نهایی و کامل‌کننده این فرایند یعنی اشتغال پایدار برای جلوگیری از بازگشت فرد معتاد به اعتیاد دنبال می‌شود.
اشتغال؛ شاه‌کلیدی که نه فقط زندگی افراد بهبودیافته را تحت‌الشعاع، قرار می‌دهد که بر روی زندگی همه اثر دارد. اما تاثیرش در این افراد دوچندان است چرا که تاب‌آوری‌شان نسبت به دیگران پایین‌تر و ممکن است خطر بازگشت را به همراه داشته باشد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور، با تأکید بر این که اشتغال و دوری از بیکاری برای معتادان رکن اصلی درمان است، خاطرنشان کرد: اگر فرد معتاد مراحل درمان را سپری کند اما خانواده و جامعه او را نپذیرد و بیکاری هم برای او ایجاد شده باشد، احتمال عود اعتیاد او نود و پنج درصد است.

باید الگوهای غربی را در بستر جامعه اسلامی بومی سازی و  اجرا کرد
باید هرچه سریعتر اقداماتی انجام داد تا مداخلات درمانی اثربخشی بیشتری داشته باشد. چرا که رشد قارچ‌گونه سنتی و صنعتی مواد مخدر، حاصلی جز؛ افزایش آسیب‌های اجتماعی و نابودی بنیان خانواده نخواهد داشت.
معاون توسعه و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه در مصرف مواد با انسان‌ها سروکار داریم، افزود: در درمان اعتیاد فرد با تمام جنبه‌های جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی افراد روبرو هستیم.
مجید رضازاده  با تاکید بر اینکه در درمان اعتیاد به جای شاخه و برگ، باید به ریشه‌ها توجه کرد، ادامه داد: اگر فردی در زمینه جسمی مشکلی پیدا کرد، جنبه‌های اجتماعی و روانی وی نیز دچار خدشه می‌شود؛ لذا شایسته است از عوامل سطحی و واسطه‌ای دور شده و به سمت مسایل ریشه‌ای برویم تا نتیجه بهتری بگیریم.
وی، توجه به نهاد خانواده در درمان اعتیاد را بسیار با اهمیت دانست و ادامه داد: اگر مداخله‌ای صورت گیرد باید در بستر فرهنگی همین جامعه و خانواده باشد.
معاون توسعه و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور با رد الگوگیری صرف از جوامع غربی تاکید کرد: باید الگوهای غربی را در بستر جامعه اسلامی بومی سازی و  اجرا کرد.
رضازاده، تیم درمان در این الگو را شامل همه تخصص‌ها دانست و گفت: اگر قرار است اقدامی برای بهبود معتادان انجام شود، باید مبتنی بر توانمندسازی جامع نگر باشد؛ چرا که تداوم درمان و توانمندسازی جامع‌نگر، شاه‌کلید درمان اعتیاد است.
معاون توسعه و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: بعد از ۲۰ سال تجربه شیوه‌های مداخله‌ای مختلف؛ به دنبال طرحی جامع و اثر بخش در درمان اعتیاد هستیم. در این روش درمان مداخله‌ای طراحی شده که اثربخش و دارای پیوستار باشد.
رضازاده، با اشاره به سیر مراحل درمان در این شیوه درمانی، ابراز امیدواری کرد با تجربه‌های درمانی گذشته و جامع‌نگری این طرح، خروجی این مراکز کاهش و افزایش سطح سلامت اجتماعی باشد.

دست به دست هم دهیم به مهر
جلسه رو به اتمام است؛ خبرنگاران، یکی پس از دیگری سوال می‌پرسند و توضیح می‌خواهند از معاون وزیر. از وام اشتغال معتادین بهبود یافته و نبود ضامن گرفته تا ساماندهی مرکز اقامتی زنان معتاد و جلوگیری از آسیب‌های پیش رو، از تدابیر اشتغال بهبودیافتگان و...
اهمیت موضوع اشتغال بهبودیافتگان، آنقدر هست که مسئولان کشور، استان و شهرستان را گردهم جمع کند تا بنشینند و تدابیری اتخاذ کنند برای راه‌اندازی مراکز جامع درمان. آن هم نه دست تنها که با همکاری دستگاه‌های مرتبط و البته با حضور و مشارکت خیرین کارآفرین.
باید دست به دست هم داد برای توانمندسازی، صیانت و حمایت اجتماعی از آسیب‌دیدگان اعتیاد، باید؛ فرصت‌ها و تهدیدها را بررسی کرد و نقاط ضعف و قوت را در نظر گرفت تا با بازنگری و بکارگیری روش های موثرتر نسبت به گذشته؛ اقدامات را براساس چارچوب‌ها و ماموریت‌های جدید وظایف دستگاه‌ها را بازتعریف کرد و به یک الگوی درمانی رسید.
آفتابگردان‌ها، چشم‌شان به نور است و روشنی. آنها در این مزرعه، زندگی‌شان را سازگار کرده‌اند با ریتم شبانه‌روزی طلوع و غروب آفتاب و حالا نوبت مسئولان است تا با اجرایی کردن مصوباتی از جنس نور و امید، ریشه‌ها را تقویت کنند برای دوری از آفت...
آنجا که بهبودیافتگان در نیایش‌خواندند؛" ... چنین آینه‌ای را جز در میان همانندی‌های خود کجا خواهیم یافت؟ نهایتا در همین جاست که می‌توانیم خود را به روشنی دریابیم،
نه آنچنان بزرگ که در رویاهایمان آرزو می‌کنیم و نه آنچنان حقیر که در نگرانی‌هایمان اندیشیده‌ایم، بلکه به عنوان یک فرد، به صورت جزئی از یک کل، با شعور و با هدف.
در این بستر ریشه خواهیم دواند و رشد خواهیم کرد؛ اما دیگر تنها؛ هرگز
مثل مرده‌ها؛ نه
زنده و پویا
برای خود و دیگران."
جاده؛ جاده بازگشت است. جاده رفته را باید بازگشت. جاده فرصتی است برای مرور روزهای از دست رفته.  همچون بیمار معتادی که باید مسیر را بازگردد. باید به انتظار پاییز نشست و ریزش برگ‌های زرد را دید برای شکوفایی دوباره آن در بهار ... .

گزارش از: مهری فروغی