در رسانه| خانه‌های حمایتی سالمندان؛ نگاهی دوباره به زندگی

اولین خانه حمایتی از سالمندان، در فریمان تاسیس و بعد از آن در شهرستان‌های مختلف خراسان رضوی اقدام به تأسیس این خانه‌ها شده است. معمولا به دلیل اینکه خانه‌های حمایتی، باید ویلایی و با شرایط خوابگاهی باشد، نرخ اجاره خانه‌های مشهد بیشتر است و خانه‌های حمایتی بیشتر در شهرستان‌ها تاسیس می‌شود.

 کمیلی‌نژاد، صاحب‌امتیاز اولین خانه حمایتی_توانبخشی سالمندان مشهد، در رابطه با این خانه‌ها به ایسنا گفت: این خانه در تاریخ ۱۵ فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ افتتاح شد و در مشهد فقط یک خانه حمایتی از سالمندان وجود دارد. این خانه‌ها با ظرفیت ۱۰ نفر به منظور استقلال‌بخشی سالمندان تأسیس شده است.

وی در رابطه با شرایط پذیرش سالمندان اظهار کرد: پذیرش سالمندان از سن ۶۰ سال به بالا است که وابستگی کمتری دارند تا کارهای خود را بتوانند به‌طور مستقل انجام دهند.‌ برای افراد زیر ۶۰ سال با شرایطی که برای این عزیزان پیش می‌آید مانند ابتلا به بیماری‌های سالمندی و باتوجه به مجوز کمیته توانبخشی بهزیستی برای استقرار در این خانه‌ها، پذیرش این افراد بلامانع است.

صاحب‌امتیاز اولین خانه حمایتی_توانبخشی سالمندان مشهد افزود: پذیرش این افراد به دو صورت است، ابتدا یارانه‌ای که خانواده‌ها توان مالی  و یا سرپرستی ندارند که با نامه دادگاه و یا به صورت آزاد پذیرش می‌شوند. این خانه‌ها بیشتر با هدف فراهم کردن زندگی مستقل با اولویت سالمندانی که به صورت شبانه‌روزی امکان اقامت داشته باشند تأسیس می‌شود و اکثر خانه‌های حمایتی بدون تابلو و علامت است تا از خانه‌های دیگر تفکیک نشود تا سالمندان در این خانه‌ها احساس امن داشته باشند و از نظر عاطفی تأمین شوند. سالمندانی که بتوانند تردد آزاد داشته باشند، خرید انجام دهند و یا به دیدار بستگان بروند، می‌توانند از خانه خارج شوند.

کمیلی‌نژاد در رابطه با خدمات ارائه‌شده در این خانه‌ها اظهار کرد: خدمات توانبخشی، آموزشی، اجتماعی، هنری و پزشکی در این خانه‌ها ارائه‌ می‌شود. در این خانه‌ها هرروز صبح سالمندان ورزش صبحگاهی دارند و شاد درمانی برای این عزیزان انجام می‌شود. سالمندانی که به هنر خاصی مانند بافندگی علاقه دارند، در اینجا شرایط برای انجام هنرنمایی آنان محیا است.

وی افزود: تفریحات مختلف و یا انجام فعالیت‌های اجتماعی و رفتن به حرم برای این عزیزان بلامانع است. حتی سالمندان ما در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کردند. کارشناسانی مانند تغذیه، مددکار، روانشناس در اینجا حضور دارند. خدمات پزشکی نیز ارائه می‌کنیم و حتی سالمندانی که پیگیری خاص درمانی نیاز داشته باشند، همراه با مراقب کارهای این عزیزان انجام می‌شود.

صاحب‌امتیاز اولین خانه حمایتی_توانبخشی سالمندان مشهد در رابطه با تعداد سالمندان موجود در این خانه‌ها گفت: ظرفیت سالمندان این خانه‌ها ۱۰ نفر است و بیشتر از آن امکان پذیرش نداریم. با توجه به مشکلات مالی و تورم جامعه، اجاره محل و درمان این عزیزان که هزینه سنگین دارند، یارانه‌ها کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و از این لحاظ بسیار تحت‌فشار هستیم.

وی گفت: یکی از خواسته‌های مسئولین خانه‌ها این است که شرایط افزایش پذیرش تا ۱۵ نفر محیا شود و انشالله بتوانیم به‌طور کامل آنچه شأن و لیاقت سالمندان است را اجرا کنیم. در حال حاضر ۷ سالمند در این خانه مستقر هستند که ۳ نفر آزاد و ۴ نفر از سمت بهزیستی و یارانه‌ای هستند.

کمیلی‌نژاد افزود: امید به زندگی در این خانه‌ها بسیار بالاتر نسبت به خانه‌های سالمندان دیگر شده است. در اینجا افراد دارای بیماری روانی و وابسته به تخت پذیرش نمی‌شوند. افرادی پذیرش می‌شوند که بتوانند کارهای خود را به صورت شخصی انجام دهند و فقط به یک مراقب همراه نیاز دارند.

صاحب‌امتیاز اولین خانه حمایتی_توانبخشی سالمندان مشهد در پایان سخنان خود با تشکر از اعضای خانواده به دلیل همراهی گفت: کار با سالمند روحیه بالایی می‌خواهد و باید عشق داشته باشیم تا بتوانیم به این قشر عزیز جامعه خدمت کنیم و این موضوع حمایت خانواده‌ها را می‌طلبد تا بالاترین خدمات را برای این بزرگواران داشته باشیم.

وی با اشاره به تعداد پرسنل این مرکز اظهار کرد: در هر شیفت ما یک مراقب وجود دارد، به عبارتی برای هر ۱۰ نفر یک مراقب و یک مسئول فنی حضور دارند. سالمندان ما در امور منزل برای حفظ استقلال خود مشارکت دارند.

در ادامه مجتبی طالبان‌نقندر، مسئول امور مالی این خانه بیان کرد: به‌طور کلی دلیل تاسیس خانه‌های حمایتی سالمندان، کوچک‌سازی از سمت بهزیستی است. در فرآیند کوچک‌سازی کنترل‌ها بیشتر و شرایط نگهداری آسان‌تر می‌شود و به طور کلی قصد و نیت بر این است تا سالمندی که توانایی انجام کارهای خود را دارد، از سالمندی که تقریبا وابسته به تخت است، جدا شود.

وی افزود: در این خانه‌ها امید به زندگی بالاتر است و در این محیط‌ها کمتر فوت سالمندی اتفاق می‌افتد در نتیجه اینجا شرایط زندگی برای سالمندان بیشتر حالت پویایی و شادابی دارد. خانه‌های حمایتی تفکیک‌شده است که یکی‌ از مزایای این خانه‌ها است.

طالبان‌نقندر افزود: هنگامی‌که خانم‌ها در سن بالاتر قرار می‌گیرند، یک‌سری محدودیت‌ها و شرایط خاصی برای خود دارند و هنگامی‌که از آقایان جدا باشند، حس بهتری به این عزیزان دست می‌دهد. در مراکز سالمندان که مرد و زن در کنار هم هستند، مشکلاتی وجود دارد، به‌طور مثال یکی از سالمندان ما در این خانه‌ها خوشحال بود که لباس آنان جدا از مردان شسته می‌شود و شاید این موضوع زیاد مساله مهمی نباشد، اما در ذهنیت سالمندان تاثیرگذار است.

مسئول امور مالی خانه‌های حمایتی گفت: این مراکز باتوجه به اینکه تابلو سالمندان ندارد، شرایطی را ایجاد می‌کند که فرد احساس خانه سالمندان در اینجا نداشته باشد و از لحاظ ذهنیتی تأثیر بسیار مثبتی در سالمند دارد، به طور کلی خانه‌های سالمندان حمایتی در راستای اهداف بهزیستی برای نگهداری از سالمندان و افزایش حس امید ایجاد شده است. ما تا زمانی پذیرای سالمندان هستیم که به شرایط وابستگی به تخت نرسد، اگر به شرایط وابسته به تخت برسد با هماهنگی بهزیستی به مراکز سالمندان منتقل می‌شود.

خانه حمایتی از سالمندان، خانه‌ای دلباز با حیاط و باغچه دوست‌داشتنی است که سالمندان در باغچه حتی به کشت سبزی و میوه مشغولند. فضا و شرایط خانه‌ها هیچ شباهتی به مراکز نگهداری از سالمندان نداشت. فضایی شاد و پر از عشق و امید که سالمندان نیز در آنجا به تحرک و پویایی ترغیب می‌شوند.

در ادامه به سراغ سالمندان این خانه رفتیم، افرادی پر از عشق و مهربانی که با لبخند دلنشین خود، هر لحظه میوه و شیرینی تعارف می‌کردند و خود به نوشیدن چای مشغول بودند.

سالمند عزیزی که مقنعه مشکی به سر داشت، هنگام نوشیدن چای خود گفت: اینجا خیلی خوبه، برامون کلاس نقاشی تشکیل می‌دهند و ما را به حرم می‌برند. خیلی خوبه و من ۳ روز هست که اینجا اومدم ولی دلم می‌خواد فردا خونه خودم برم.


اما مسئول خانه که با لبخند به سخنان مادر عزیز گوش می‌داد، گفت: بیشتر از 3 ماه است که این عزیز در خانه حضور دارد، ولی هربار موقع صحبت می‌گوید ۳ روز است به اینجا آمده و دلش می‌خواهد فردا به خانه خود برود؛ ولی جزو مادرانی است که بیشترین فعالیت را در کلاس شاددرمانی دارد.

به سراغ دو مادر عزیز دیگر که در اتاق و بر روی تخت‌های خود بودند، رفتیم. مادری با لباس سفید و گل‌های زیبا بر روی تخت نشسته بود و عزیز دیگر با شوخی گفت: فهمید شما اومدید، لباس عروس تنش کرد!

مادر عزیز دیگر با اعلام رضایت از شرایط خانه‌ و با بغضی در گلو گفت: ۴ ماه پیش دخترم من را به اینجا آورد، در را از روی من بست و من را اینجا تنها گذاشت. اینجا خیلی خوب هست اما هیچ‌جا مانند خانه خود آدم نمی‌شود.

سالمند دیگری که تا این لحظه در سکوت به سخنان ما گوش می‌داد، به سخن آمد و اظهار کرد: دختر من هم به همین صورت من را به این خانه آورد. بعد از عمل پام و معاینه دکتر، من را به اینجا آورد و خود برای ادامه زندگی به تهران رفت. من ۳ دختر دارم که یکی در ترکیه و ۲ دختر دیگرم در تهران زندگی می‌کنند.

وی در حالی که پای خود را ماساژ می‌داد، بیان کرد: دخترم به من گفت مدتی در اینجا باش، به دنبالت می‌آیم اما دیگر سراغم نیامد. پسرم ۲ سال در زندان بود و بعد اعدام شد. در شاندیز او را دفن کردم و مدتی که در اینجا تنها هستم، حس می‌کنم مانند پسرم در زندان قرار دارم. من پول و زندگی دارم اما دخترم مرا به این خانه آورده است.

مادر عزیزی که پیراهن سفید بر تن خود داشت، با پوزخندی گفت: به من می‌گفتند که بچه بیاور، هنگام سالمندی به دردت خواهند خورد. اما من الان ۵ دختر و ۲ پسر دارم و همین بچه‌ها مرا به این خانه آوردند. از فرزندان خود راضی هستم اما کاش مرا در خانه نگه می‌داشتند.

سالمند مهربانی در حالی که گوشه لباسم را گرفته بود، در گوشم آرام گفت: شماره دخترم را بهت می‌دم، به او زنگ بزن و بگو به دنبالم بیاد. من تازه پام رو عمل کردم و دلم می‌خواهد در خانه خودم باشم. حق می‌دهم بهش که شاید نتواند از من نگهداری کند، ولی حداقل من را برای مدتی به خانه خود ببرد.

سالمند دیگری که با واکر خود به جمع ما اضافه شد، با لحن زیبای خود گفت: من اولین کسی هستم که به اینجا آمدم و بعد بقیه دوستانم اضافه شدند. پسرم من را به اینجا آورد و بعد به خارج رفت. به من گفته بود من را به خانه جدید می‌آورد، فکر کردم برایم خانه‌ای خریده است اما بعد دیدم من را می‌خواهد تنها بگذارد و برود. منتظر هستم که از خارج بیاید و من را به خانه خودم ببرد.

وی در حالی که لباس خود را مرتب می‌کرد، بیان کرد: ذکر روزهای هفته را هرروز به دوستانم در اینجا می‌گویم که باهم بخوانیم؛ مثلا امروز سه‌شنبه است و باید ذکر «یا ارحم‌الراحمین» را بگوییم. دیروز هم من ذکر «یا قاضی‌الحاجات» را گفتم.

این پیرزن خمیده و دوست داشتنی، در ادامه به قرائت سوره‌هایی از قرآن پرداخت و با لحن زیبای خود، برای همگی ما دعا کرد.

خانه‌های حمایتی سالمندان، مکانی است که بر خلاف مراکز نگهداری از سالمندان، شوق و امید به زندگی زیادی در آنجا حکمفرماست.  در مشهد هنوز خانه‌های حمایتی برای سالمندان مرد تاسیس نشده است. به نظر می‌رسد تعداد خانه‌های حمایتی باید افزایش یابد تا سالمندانی که توانایی زندگی با وابستگی کمتری دارند، در این خانه‌ها مستقر شوند.

حمیدرضا علیزاده‌رضایی، معاون امور توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی در رابطه با خانه‌های حمایتی سالمندان به ایسنا گفت: در سال ۱۳۹۹ سازمان بهزیستی پیشنهاد داد برای حفظ کرامت سالمندان، خانه‌های حمایتی از آنان راه‌اندازی شود. استان خراسان رضوی جزو پیشتازان این برنامه شد.

وی افزود: خانه‌های کوچک حمایتی سالمندان در راستای حفظ کرامت، استقلال و عزت‌مندی به‌منظور ایجاد یک محیط امن برای سالمندانی که به دلایل مختلف امکان زندگی مستقل را ندارد، در مکانی امن برای آنان تاسیس شده و خدمات مراقبتی به صورت شبانه‌روزی ارائه می‌شود. حداکثر ظرفیت آن ۱۰ نفر است و معمولاً سالمندانی که از نظر جسمی و روانی شرایط بهتری دارند، در این خانه‌ها حضور دارند و یک زندگی روزمره را در کنار هم سپری می‌کنند ضمن اینکه مراقبت‌های خاصی از سالمندان انجام می‌شود.

معاون امور توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی با بیان هدف از ایجاد خانه‌های حمایتی سالمندان گفت: هدف این است که افراد سالمندی موفق و بانشاطی داشته باشند، به همین جهت خانه‌های کوچک تهیه شده تا رسیدگی بهتری به این عزیزان شود. کارهای آموزشی مانند ایجاد گلخانه نیز در خانه‌های حمایتی برای سالمندان انجام می‌شود تا روزمره خوبی داشته باشند.

علیزاده در رابطه با شرایط حضور سالمندان در خانه‌های حمایتی بیان کرد: معمولاً سالمندانی هستند که به دلایل مختلف نمی‌توانند مستقل باشند؛ امکان دارد از سوی خانواده به خانه‌های حمایتی بیایند یا خود سالمند این تقاضا را داشته باشد یا افرادی از سوی دادگستری به ما معرفی می‌شوند که به این خانه‌ها منتقل می‌کنیم.

وی با بیان اینکه ۱۰ خانه‌ حمایتی در سطح استان و یک خانه حمایتی در مشهد است که ۴ ماه از راه‌اندازی آن می‌گذرد، در رابطه با تامین هزینه‌های لازم اظهار کرد: یارانه سالمندانی که وضعیت خانواده  آنان مناسب نیست و یا مجهول هستند از سوی بهزیستی پرداخت می‌شود و برای خانه‌های حمایتی خیلی افراد هستند که توسط خانواده یا خود سالمند مراجعه و هزینه را پرداخت می‌کنند.

معاون امور توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی بیان کرد: حدود ۷۴ سالمند در سطح استان ساکن در خانه‌های حمایتی هستند که در صورت نیاز خدمات توانبخشی، توان پزشکی و... برای این بزرگواران انجام می‌گیرد.