تنها دلخوشی پژوهشگران حوزه اعتیاد سالهاست که معطوف شده به روز جهانی مواد مخدر (26 ژوین) مصادف با پنجم تیرماه، چرا که در این روز همه به دنبال حل معضل اعتیاد هستند و بعد از پایان این مناسبت همهچیز به روال قبل بازمیگردد. اعتیاد واژه بسیار بزرگ و پرمعنایی است که شاید طیفهای گوناگونی را در بر میگیرد. ندانستن تعاریف اعتیاد به معنایی وابستگی میتواند در هر حوزه از زندگی رخ دهد و مصرف تنها بخشی از آن است، مثلا اعتیاد به خرید لوازم آرایش، اعتیاد به مصرف شکر و نوشابه و... که متاسفانه کشور ما در برخی از این اعتیادها حایز رتبههای تکرقمی در جهان است و این اصلا خبر خوشی نسیت. چرا که یک جامعه اعتیادپذیر میتواند بسیار خطرناک باشد و مستعد ریشه اعتیاد به مواد مخدر باشد. حال باید امیدوار بود و دنبال راهکار بود چرا که به اندازه کافی در این سالها ناله کردهایم از ساخت خبرنامههای تلویزیونی تلخ و چاپ پوسترهای سیاه و اکران فیلمها و طرحهای مقابلهای و درمانی بیاثر. به راستی راهکار درست چیست ؟ و چرا در کشور ما روز به روز مصرف مواد رونق گرفته و سن اعتیاد پایین میآید، حلقه گمشده چیست؟ کشور ما به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود و قرار گرفتن در همسایگی افغانستان و پاکستان و مسیر اروپا ( هلال طلایی ) همیشه در معرض خطر بوده و هر چه در زمینه مقابله تلاش میکنیم شاید چندان به دید مردم نمیآید. ولی تقدیم حدود 3700شهید و حدود 13000 جانباز صرفا در زمینه مبارز با مواد مخدر، و قرار دادن 50درصد جمعیت زندانیان به سوداگران مواد مخدر نشان از فعالیت شبانهروزی حوزه مقابله دارد. شاید اولین گام اشتباه را همین برداشتیم و فکر کردیم صرفا با مقابله میتوانیم از پس این معضل برآییم. سپس به دنبال آمار رفتیم و سعی کردیم با آمارهای ضد و نقیض از تاریکی اعتیاد بکاهیم که این سیاست صدمات جبرانناپذیری به بدنه این معضل اجتماعی زد چرا که وقتی ما مصرف آمار اعتیاد و مصرف مواد مخدر را در کشور پایین اعلام میکنیم خود به خود اعتبارات و هزینهها هم کاسته میشود و این خود تبدیل به یک معضل میشود. اما در دولت یازدهم و دوازدهم یک شعار سر لوحه بحث و اعتیاد کشور قرار گرفت و آن هم اجتماعیتر بودن امر مبارزه با مواد مخدر است که میتوان گفت اقدام موثری بود چرا که ما تا روزی که خود مردم را درگیر مسائل اجتماعی نکنیم و از سیاست برای مردم به سیاست مردم برای مردم تبدیل وضعیت نکنیم نمیتوانیم شاهد موفقیتی باشیم.
بحث پیشگیری مهمترین اصل مبارزه با مواد مخدر است که متاسفانه عمر آن در کشور ما بسیار کم است و در مقایسه با قوانین اعتیادی کشور، جای دستور العملها و قوانین حوزه پیشگیری بسیار ناچیز است.
اما امروز شاهد رونق گرفتن برنامههای بیشتری هستیم که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان دستگاه نظارتی و حدود 20 نهاد مرتبط که به طور مستقیم میتوانند مجری برنامه پیشگیری باشند.
گام اول پیشگیری در حوزه اعتیاد، بسط مفاهیم درست از این معضل در جامعه است که آگاهسازی و حساسسازی از مهمترین کارکردهای آن است و این نیاز به تربیت مربی و مدرسان حرفهای دارد که بتوانند این تعاریف را به نحو درست در جامعه نشان دهند.
گام بعدی درگیرکردن محیطها توسط تصمیمگیران اجتماعی است که این امر میتواند توسط سازمانهای مردمنهاد و یا همان NGO ها به نحو مطلوب انجام شود چرا که تجربه ثابت کرده است حضور مستقیم ادارات و نیروهای دولتی در برنامههای اجتماعی چندان کارکرد مناسبی نداشته است. و اما در گام آخر باید به این نکته توجه کرد که برای جامعه پاک نیاز به نشاط اجتماعی است و این امر با برگزاری همایشهای پیادهروی و اجرای کنسرت به تنهایی محقق نمیشود چرا که پژوهشها ثابت کرده جامعه پرنشاط و عاری از استرس گرایش کمتری به مواد مخدر دارد.
هماکنون پرمصرفترین ماده جهان و ایران گل و ماریجوانا است و تناوب ایران با کشورهای دیگر این است که جوانان به عنوان ابزار تفریح از گل استفاده میکنند این استفاده ( ابزاری تفریحی ) از مواد مخدر و محرک بزرگترین زنگ خطر است. خوشبختانه گامهای مناسبی در این حوزه برداشته شده است که با حجم بالای جمعیت جوان چندان به چشم نمیآید ولی دستگاههای متولی، مثل ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، بهزیستی و وزارت بهداشت در حوزه پیشگیری خصوصا رویکرد اجتماعیمحور گامهایی را برداشتهاند که با تداوم آن میتوان امید داشت که حجم اعتیادپذیری جامعه کمتر شده است. لیکن از این نکته نیز نباید غافل شد که جامعه بدون اعتیاد یک تفکر منسوخ شده است و ما تنها میتوانیم با برنامههای پیشگیری از جامعه معتادان کاسته و با برنامههای تشویقی درست، جامعه معتادان را به سمت درمان سوق دهیم و از سرعت چرخه قاچاق در بازیابی مواد جدید بکاهیم.
روزنامه ابتکار - پنجشنبه ۶ خرداد ۱۳۹۸ http://ebtekarnews.com/?newsid=140901
نظر شما