۱۵ اکتبر روز جهانی عصای سفید می‌تواند فرصتی برای دوباره مرور اقداماتمان باشد تا ببینیم آیا عدالت اجتماعی را پیش گرفته‌ایم؛ عدالتی که می‌تواند در صورت عدم تحقق، جامعه روشندلان را خانه نشین کند.
این روز شاید فرصتی برای مسئولین باشد تا قدمی در شهر همدان بزنند و تصور کنند که اگر چشمانشان کم سو یا با تاریکی مطلق روبرو بود، آیا می‌توانستند در این شهر زندگی کنند؟ آیا میله‌های ورودی و البته موانع بی شمار در پیاده راه بوعلی را می‌توانستند به راحتی پشت سر بگذارند و در ادامه مسیر، بی آنکه دلهره رد شدن ماشین برقی و البته موتورسواران بی شمار را داشته باشند، قدم بردارند؟
ادارات با پله‌های بی شمار و رمپ های غیراستاندارد را می‌توانستند به راحتی بگذرانند؟ در زمان برف و سرمای همدان، مسیرهای دارای خطوط حسی پیاده روهای همدان به حدی لیز و خطرناک است که افراد دارای چشمان بینا هم برای عبور از آنها عموماً با مشکلاتی مواجه هستند و بارها شاهد زمین خوردن افراد هستیم؛ سد معبر مغازه‌ها در پیاده روها که علاوه بر تضییع حقوق شهروندان یک تخلف است، این روزها بی شمار دیده می‌شود و گویی قرار نیست در مسیر ساماندهی آنها قدمی برداشته شود.
روشندلان یکی از گروه‌های دارای معلولیت هستند که نیاز جدی به مناسب سازی های شهری را مورد تاکید قرار می‌دهند اما این خواسته همچنان در گیر و دار وعده‌های محقق نشده است؛ از سویی، مسکن، اشتغال و ازدواج این گروه‌ها همواره با مشکلاتی مواجه بوده است و عموم آنها یا بیکار مانده و خانه نشین شده‌اند یا به مشاغل کاذب روی آورده‌اند و یا علی رغم داشتن مدارک تحصیلی مناسب، در ادارات به سمت واحدهای تلفنخانه سوق داده شده‌اند.
باز هم روز جهانی عصای سفید و باز وعده‌های محقق نشده برای روشندلانی که کمترین دغدغه شأن یعنی عبور و مرور را بی پاسخ دیده‌اند؛ به راستی چه زمانی قرار است سنگ‌های بزرگ از پیش پای روشندلان همدانی که قریب به پنج هزار نفر هستند، برداشته و در مسیر توانمندسازی آنها قدمی برداریم؟
در این راستا پای صحبت‌های سیاوش رهبر؛ سرپرست معاونت امور توانبخشی بهزیستی استان همدان، اعظم مرادی؛ رئیس هیئت مدیره انجمن روشندلان استان همدان و حمید اسلامی؛ یک جوان موفق روشندل همدانی نشستیم تا در کنار اقدامات انجام شده، مطالبات و نیازهای این جامعه هدف و برنامه ریزی ها را در روز عصای سفید جویا شویم که در ادامه آنها را می‌خوانید.
۵۱۰۰ روشندل در استان همدان شناسایی شده است
سرپرست معاونت امور توانبخشی بهزیستی استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه روز جهانی عصای سفید امسال با شعار «ارتباط مؤثر جامعه زمینه ساز توانمندی‌های نابینایان» نام گذاری شده است، عنوان کرد: تعداد نابینایان شناسایی شده سازمان بهزیستی در کشور برابر ۶۰۰ هزار نفر است که از این میزان ۱۶۰ هزار نفر زیرپوشش بهزیستی اند.
سیاوش رهبر با بیان اینکه توانمندی‌های نابینایان در جامعه هنوز مورد پذیرش قرار نگرفته، عنوان کرد: با توجه به اینکه دو درصد نخبه‌ها از معلولان هستند، شاهد بیکاری قشر تحصیل کرده نابینا هستیم.
وی با اشاره به اینکه در استان همدان تعداد پنج هزار و ۱۰۰ روشندل شناسایی شده است، عنوان کرد: از این تعداد یک پنجم را نابینایان و مابقی را کم بینایان تشکیل می‌دهند که ۶۵ درصد آنها را نیز مردان تشکیل می‌دهند.
وی در ادامه عنوان کرد: حدود هشت هزار خانوار در استان همدان از مستمری گیرندگان در این راستا هستند.
سرپرست معاونت امور توانبخشی بهزیستی استان همدان در خصوص خدمات ارائه شده به جامعه روشندلان استان نیز مطرح کرد: کمک هزینه‌های تحصیلی، اعطای وسایل توانبخشی، ارائه کمک هزینه‌های مناسب سازی، ایجاد مسکن چند معلولیتی، اعطای بیمه‌های درمانی و کمک هزینه‌های درمانی، اعطای وام‌های خوداشتغالی، پرداخت مستمری‌ها، کمک هزینه خدمات تمام پزشکی، کاردرمانی، بینایی سنجی و غیره از جمله خدماتی است که از سوی بهزیستی به این افراد ارائه می‌شود.
رهبر از طرح مشاوره ژنتیک در برنامه ششم توسعه خبر داد و گفت: با مشاوره ژنتیک و شناسایی خانواده‌های دارای ۲ معلول و بیشتر و انجام آزمایش ژنتیک رایگان، از معلول‌آوری جلوگیری می‌شود.
سرپرست معاونت امور توانبخشی سازمان بهزیستی استان همدان عنوان کرد: اشتغال، ازدواج، مسکن، نبود زیرساخت‌های مناسب برای یک زندگی سالم و بدون دغدغه، هزینه‌های متفاوت زندگی و از همه بدتر نگاه تبعیض‌آمیز مردم و جامعه و نادیده گرفتن حقوق آنها، بخشی از مشکلات پیش روی نابینایان است که حتی به کمک عصای سفید نیز کنار نمی‌روند.
از گویا نبودن سیستم بانکی تا کتابخانه‌ای که بالای تپه است
مدیرعامل انجمن روشندلان استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عدم مناسب سازی به ویژه در شهرستان همدان را شاهد هستیم، عنوان کرد: این وضعیت برای معلولان به ویژه نابینایان مشکلاتی را به همراه دارد.
اعظم مرادی ادامه داد: روز عصای سفید که در سال جاری با شعار «ارتباط مؤثر جامعه زمینه ساز توانمندی‌های نابینایان» همراه است، این موضوع را نشان می‌دهد که باید در مسیر دیگری گام برداریم که عجین شده با توانمند سازی این قشر از جامعه باشد اما این در حالی است که روشندلان مشکلات بسیاری دارند.
وی در این زمینه تشریح کرد: این مشکلات شامل اشتغال، مسکن، ازدواج، عبور و مرور و غیره است که علی رغم پیگیری‌های به عمل آمده تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
مرادی عنوان کرد: اکثر افراد روشندل در همدان مستأجر هستند و درآمدی ندارند و شاهدیم که علی رغم داشتن مدارک تحصیلی بالا بیکار هستند و افراد متأهل در این بین، دست فروشی می‌کنند اما همچنان وضعیت ساخت مسکن برای آنها به نتیجه نرسیده است.
این افراد حتی اگر بخواهند از کتابخانه ویژه نابینایان استفاده کنند باید تا بالای تپه مصلی بروند؛ در حالی که عبور و مرور به آن مکان حتی برای افراد سالم و فاقد معلولیت هم به‌سختی ممکن استمدیرعامل انجمن روشندلان استان همدان با بیان اینکه سه درصد حق قانونی آنها برای استخدام نیز اعمال نمی‌شود، گفت: این افراد حتی اگر بخواهند از کتابخانه ویژه نابینایان استفاده کنند باید تا بالای تپه مصلی بروند؛ در حالی که عبور و مرور به آن مکان حتی برای افراد سالم و فاقد معلولیت هم به‌سختی ممکن است.
وی گفت: باید فرهنگ‌سرایی در مکانی مناسب برای معلولان و توان‌یابان همدان در نظر گرفته شود تا نه‌تنها این افراد بتوانند در آن فضاها مهارت کسب کنند، بلکه از خانه‌نشینی نجات یابند، ایده بدهند، خلاق شده و وارد حوزه کارآفرینی شوند.
مرادی به دغدغه‌های روشندلان همدان در استفاده از فضاهای شهری اشاره کرد و گفت: در همدان حتی یک سیستم بانکی مجهز به خط بریل هم وجود ندارد، چه برسد به اینکه سیستم بانکی گویا داشته باشیم و بارها در این زمینه خواستار استقرار سه باجه مختص افراد نابینا در محل‌های پرتردد شده‌ایم اما تاکنون هیچ اقدامی نشده علی رغم اینکه در استان همجوار ما یعنی استان کرمانشاه، حدود شش بانک مجهز به سامانه نابینایان شده است.
وی با بیان اینکه خط ویژه نابینایان در پیاده راه بوعلی همدان و جنس سنگ فرش این محدوده بسیار نامناسب است، مطرح کرد: این خطوط که باید برجسته باشند برای افراد روشندل قابل لمس نیستند و حتی همین خطوط به صندلی‌ها و مبلمان شهری که شهرداری طراحی کرده است، برخورد می‌کنند!
مرادی با گلایه مندی ادامه داد: دکه‌های روزنامه فروشی روی خطوط ویژه نابینایان قرار گرفته و علی رغم این همه هزینه برای اجرای طرح پیاده راه بوعلی شاهد این مشکلات هستیم چراکه از نماینده معلولان مشاوره‌ای گرفته نشده‌اند و نه تنها برحسب نیازهای آنها نیست بلکه بی توجه به این نیازها است.
مدیرعامل انجمن روشندلان استان همدان با اشاره به اینکه درخت‌ها در این مسیر، حصاری ندارند، ضمن ابراز ناراحتی گفت: متأسفانه به دلیل این امر، یکی از نابینایان سرش بر اثر اصابت با درخت دچار شکستگی شد.
مرادی از وضعیت کوچه‌های منتهی به پیاده راه بوعلی نیز گلایه کرد و افزود: موانعی را در کوچه‌های فرعی قرار داده‌اند که استاندارد نیست و یک فرد روشندل نمی‌تواند به راحتی از آن موانع آهنی عبور کند.
مسئولان به حرف‌هایمان گوش داده‌اند اما عمل نکرده‌اند
وی با بیان اینکه این موارد را پیگیری کرده‌ایم، گفت: متأسفانه پیگیری‌هایمان به جایی نرسیده و مسئولان در استان همدان به حرف‌هایمان گوش داده‌اند اما عمل نکرده‌اند.
مرادی ادامه داد: این افراد برای دریافت دارو و آمپول‌هایشان نیاز به بیمه تکمیلی دارند اما این مهم برایشان محقق نشده است.
وی با بیان اینکه حتی در ورودی انجمن روشندلان نیز شاهد پارک خودروها هستیم، اظهار کرد: در این مسیر، بارها شاهد برخورد نابینایانمان با خودروها و زخمی شدنشان بوده‌ایم که در این زمینه نیز پس از پیگیری‌های به عمل آمده، شهرداری همدان مطرح کرد که مشکل پارکینگ این خودروها حل شده اما این گفته نادرست است و هم چنان این مشکل ادامه دارد.
مرادی با بیان اینکه متأسفانه فرهنگ کمک به نابینایان نیز در بدنه مردمی وجود ندارد، گفت: مردم تنها پولی را کف دست نابینایان می‌گذارند در حالی که این افراد، برای عبور و مرور به کمک نیاز دارند اما کسی آنها را کمک نمی‌کند و از سویی، شاهدیم که شهروندان خودروهای خود را در پیاده روها که محل عبور و البته خطوط حسی پیاده رو است، پارک می‌کنند و این امر روشندلان را مشکل در عبور و مرور مواجه می‌کند.
مدیرعامل انجمن روشندلان استان همدان با اشاره به اینکه در استان همدان ۳۵ نخبه روشندل دارای مدارج عالی تحصیلی وجود دارد، یادآور شد: حقوق این افراد مناسب نیست و ما فقط ادعا می‌کنیم که حمایت از حقوق معلولان را داریم اما معلوم نیست که قانون حمایت از حقوق معلولان کجا رفته است.
دانشجوی دکترایی که شغلی ندارد: ما را مثل افراد عادی ببینید
حمید اسلامی متولد ۱۳۶۶ و دانشجوی دکترای تربیت بدنی است که ۱۳ مقام جهانی و آسیایی در رشته‌های ورزشی دارد و یک بار نیز در مسابقات پارالمپیک ریو سال ۲۰۱۶ شرکت کرده و نابینای مادرزاد است.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر عامل پیش روی خود در مسیر موفقیت را پشتکار، حمایت‌های خانواده و مربیانش دانست و گفت: متأسفانه این روزها به سبب شیوع کرونا، باشگاه‌های ورزشی تعطیل است و نمی‌توانیم تمریناتمان را ادامه دهیم و یا رفت و آمدهای ورزشی داشته باشیم.
این جوان موفق روشندل همدانی ادامه داد: از سویی، دانشگاه نیز به تعطیلی خورد و خانه نشین شدم چراکه متأسفانه بیکار هستم.
اسلامی با بیان اینکه در استان همدان روند به شکلی است که اشتغال معلولان را در ادارات انجام نمی‌دهند، مطرح کرد: اکثر نابینایان و البته معلولان در استان همدان بیکار هستند و علی رغم اینکه در استان‌های دیگر، افرادی که از نظر تحصیلی و ورزشی از بنده در سطح پایین‌تری قرار دارند، در رأس کارها قرار گرفته‌اند اما من، شغلی ندارم.
با ترس در خیابان‌های همدان راه می‌روم
وی در خصوص عدم مناسب سازی های فضای شهری در همدان نیز ضمن ابراز ناراحتی بیان کرد: متأسفانه با ترس در خیابان‌های همدان راه می‌روم که مبادا در چاله‌ای بیفتم، خط کشی‌هایی که برای افراد روشندل در همدان انجام شده، فقط در محدوده بالای شهر وجود دارد که البته همان هم غیراستاندارد است.
این جوان موفق روشندل همدانی به وضعیت پیاده راه بوعلی همدان که با شعار انسان محوری آغاز به کار کرد نیز اشاره کرد و گفت: خط‌ها و محل عبور نابینایان در این محدوده نیز استاندارد نیست و عملاً فرد روشندل برای عبور و مرور از این محدوده با مشکلات بسیاری مواجه است.
اسلامی ادامه داد: مهم‌ترین مشکل معلولین یعنی اشتغال باید حل شود، می‌خواهیم که ما را مثل افراد عادی ببینند چراکه اگر ما معلولیتی داریم، خواست خداوند بوده است اما این روزها، گویی در برنامه ریزی ها اصلاً ما را نمی‌بینند.
به راستی در استان همدان و به ویژه مرکز این استان، قرار است چه زمانی در مسیر مناسب سازی شهری و طراحی‌های شهری با توجه به نیازهای همه افراد جامعه گامی برداشته شود؟ گویی شهر همدان را برای یک مرد جوان کارمند ساخته‌ایم و نه یک زن، نه یک کودک، نه یک سالمند و البته نه یک معلول!
طراحی شهری همدان اگرچه عنوان انسان محوری را یدک می‌کشد اما هم چنان اولین و ابتدایی‌ترین طراحی‌هایش در انطباق با عدالت اجتماعی لنگ می‌زندطراحی شهری همدان اگرچه عنوان انسان محوری را یدک می‌کشد اما هم چنان اولین و ابتدایی‌ترین طراحی‌هایش در انطباق با عدالت اجتماعی لنگ می‌زند! در طراحی‌های شهری به جامعه معلولین بی توجهیم و با این حال از آنها می‌خواهیم که در مسیر توانمندسازی قدمی بردارند!
روز جهانی عصای سفید شاید بزرگترین تلنگرش در همین موضوع عدم مناسب سازی فضاهای شهری باشد چراکه عبور و مرور اولین مطالبه و البته سطحی‌ترین و ابتدایی‌ترین خواسته نابینایان است؛ از سویی، اصل‌های ۲۰ و ۲۹ قانون اساسی به برابری حقوق آحاد مردم و برخورداری از فرصت‌های برابر تأکید دارند و نیاز است سایه گستراندن این قوانین در جامعه را عیناً ببینیم.
با این حال، قانون حمایت از حقوق معلولان سه سال پیش بود که تأکید کرد «کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف‌اند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای افراد دارای معلولیت همچون سایر افراد فراهم شود و در این راستا شهرداری‌ها مکلف‌اند صدور پروانه احداث و بازسازی و پایان کار برای تمامی ساختمان‌ها و اماکن با کاربری عمومی ازجمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را به رعایت ضوابط و استانداردهای مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و اصلاحات پس از آن در مورد دسترس‌پذیری افراد دارای معلولیت توسط مجری، مشروط کنند» اما به‌راستی اجرایی شدن این قانون در همدان با چه سرعتی در حال پیش روی است؟ مسیر برای پیش روی روشندلان همدانی برای رسیدن به توانمندسازی این روزها ناهموار است و نیاز است که مسئولین استان فکر چاره‌ای برای این مهم باشند.
خبرنگار-شکیبا کولیوند
نظر شما