در رسانه | سالمندان دانشمندان تجربی و فرهیختگان جامعه هستند

خبرگزاری شبستان – مشهد؛ امروز روز جهانی سالمندان نام گذاری شده است؛ سالمندی آغازی دیگر در زندگی است که فرد کوله باری از تجربه را با خود حمل می کند؛ سالمندی دورانی نیست که فقط به انتظار مرگ سپری شود؛ بلکه همانگونه که جامعه شناسان گفته اند این مرحله از عمر، دوران سوم زندگی است.

در جامعه ما افراد به طور متوسط تا ۸۰  سالگی امید به زندگی دارند؛ همانطور که می دانید، افزایش طول عمر انسان ها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن ۲۱ بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی جوامع بشری با آن روبرو شده و یا خواهند شد.بنابراین سالخوردگی جمعیت در واقع یک موفقیت بهداشتی است که در صورت عدم برنامه ریزی مناسب، به یک چالش بزرگ تبدیل خواهد شد.سالمدان نیازهای زیادی دارند که این نیازها باید در بستر جامعه و خانواده هم مورد توجه قرار بگیرد؛ به همین منظور امروز گفت و گویی با خانم زهرا مهرآبادی خواهیم داشت، ایشان سال ها است به سالمندان جامعه ما خدمت می کنند.

خانم مهرآبادی لطفا خودتان را بیشتر برای ما معرفی کنید؟

بنده زهرا مهرآبادی هستم؛ کارشناس ارشد کاردرمانی دارم و حدود 18 سال است که در بهزیستی خدمت می کنم؛ هم چنین به صورت مستقیم 7 سال است که به عنوان کارشناس مسئول سالمندان در خدمت این عزیزان هستم.

سالمند به چه کسی می گویند؟

سالمندی تعاریف متعددی دارد؛ یکی از این تعریف ها، تعریف تقویمی نام دارد و بر این اساس بعد از سن 60 سالگی را سالمندی می گویند؛ اما تعریف دیگری هم از نگاه زیست شناختی وجود دارد که به آن سالمندی بیولوژیکی می گویند؛ خیلی از افراد هستند که بدنشان زودتر از آن که به 60 سالگی برسد تخریب می شود و بسیاری دیگر را می بینیم که بیشتر از 60 سال سن دارند اما بدنشان بسیار جوان تر است.

تعریف دیگری براساس دیدگاه روان شناختی وجود دارد؛ به این معنی که فرد از لحاظ عملکرد ذهنی سالمند می شود؛ این فرد زودتر از سنی که تعریف شده است سالمند می شود.

تعریف دیگری نیز از دیدگاه جامعه شناسی وجود دارد؛ سالمندی براساس این دیدگاه تغییر نقش فرد در ارتباط با اعضای جامعه است؛ یک سری تغییرات جسمی و روانی سبب می شود که فرد زودتر از موعد نقش اصلی خود را در جامعه از دست بدهد و سالمند شود.

ویژگی های این دوران چیست؟

همواره بدن ما انسان ها به سمت پیر شدن و سالمند شدن در حرکت است؛ در بازه زمانی تولد تا سن جوانی این حرکت صعودی و مثبت است و این به آن معنا است که بدن ما جوان و سرحال است؛ اما زمانی که سنمان بالا می رود این روند کاهش پیدا می کند؛ یعنی فرد از 40 سالگی به بعد موهای سفید را می بیند و عملکرد جسمی او مثل قبل نیست؛ هم چنین بازده قلب فرد کاهش پیدا می کند و درد های عضلانی را تجربه می کند؛ به طور کلی در انسان ها از 40 سالگی به بعد کاهش عملکرد بدن دیده می شود و درسن 60 سالگی، دیگر آن قدرت جوانی وجود ندارد.

سالمندان به چند دسته تقسیم می شوند و شما از کدام دسته در بهزیستی مراقبت می کنید؟

سالمندان سه گروه هستند و این سه گروه شامل سالمند جوان، سالمند پیر و سالمند خیلی پیر می شوند؛ سالمند جوان 60 تا 69 سال سن دارد؛ سالمند پیر 69 تا 79 ساله است و سالمند خیلی پیر 80 سال به بالا سن دارد؛ ما در بهزیستی هرکس که سن او از 60 بالاتر باشد و نیاز به کمک داشته باشد را تحت پوشش قرار می دهیم و براساس مشکلی که دارند به آنها خدمت رسانی می کنیم.

معمولا چه خدماتی به سالمندان ارائه می دهید؟

خدماتی که به سالمندان ارائه می شود معمولا براساس همان تغییراتی است که در آن ها رخ می دهد؛ اگر فرد از لحاظ جسمی دچار مشکل شود خدمات توان بخشی به او داده می شود؛ اگر فرد از لحاظ روانی دچار مشکل شده باشد خدمات توان بخشی ذهنی و شناختی به او داده می شود و اگر از لحاظ عملکرد اجتماعی مشکل داشته باشد خدماتی در راستای افزایش مشارکت او در جامعه داده می شود؛ در واقع خدمات براساس نیازهای آن ها است.

سالمندان برای نیازهای جسمی و روحی خود با مشکلاتی رو به رو هستند؛ هم چنین نیاز های اقتصادی و روحی دارند؛ بخشی از نیاز های اقتصادی سالمندان را ما رفع می کنیم، به طور مثال  اگر سالمندی بازنشستگی نداشته باشد یا مستمری دریافت نکند تحت پوشش ما قرار می گیرد؛ نیاز های جسمی و خدمات پزشکی را هم تحت پوشش قرار می دهیم اما نیاز های روحی و عاطفی آن ها تنها در بستر خانواده و جامعه برطرف می شود.

درست است که سالمندان جسم فرسوده ای دارند اما فرهیختگان جامعه ما هستند؛ آنها کوله باری از تجربه دارند و مشاوران خوبی در زندگی می باشند؛ بنابراین تکریم و احترام به سالمندان باید در جامعه رشد پیدا کند؛ سالمندان دانشمندان تجربی جامعه هستند و همه باید به آنها احترام بگذارند.

بیماری های شایع در این دوران را برایمان نام ببرید؟

در این دوران بیماری های قلبی و عروقی بسیار شایع هستند؛ بیماری های کلیه و زیر مجموعه های آن نیز در سالمندان دیده می شود؛ بیماری های دستگاه ریوی و تنفسی، بیماری های گوارشی و انواع مشکلات سیستم اسکلتی نیز از بیماری های شایع در سالمندان هستند.

حال که صحبت از بیماری ها در سالمندان شد، بهتر است در مورد کرونا در سالمندان نیز برای ما صحبت کنید.

کرونا در افرادی که سیستم ایمنی آسیب پذیر تری دارند خطر بیشتری ایجاد می کند؛ سالمندان اکثرا فشار خون، دیابت، بیماری های قلبی و بیماری های کلیوی دارند در نتیجه سیستم ایمنی ضغیفی دارند؛ اگر کرونا وارد بدن فردی سالم و جوان شود به احتمال زیاد سیستم ایمنی می تواند آن را دفع کند اما در سالمندان ریسک بسیار بالایی وجود دارد، کرونا در بدن آنها علائم متفاوتی دارد.

مثلا اگر سالمندی مبتلا به بیماری دیابت باشد و خدایی نکرده به ویروس کرونا مبتلا شود، بیماری دیابت او شدید می شود؛ یا اگر فرد سالمند ناراحتی قلبی خیلی خفیفی داشته باشد و به بیماری کرونا مبتلا شود، دچار یک ناراحتی قلبی شدید تری می شود؛ در واقع کرونا سوار بر بیماری زمینه ای فرد می شود؛ همین موضوع سبب پیچیدگی بیماری کرونا در سالمندان است.

ما در مراکز سالمندان هرگونه تغییر در وضعیت سالمند را هشدار می دانیم و می گوییم که ممکن است کرونا باشد؛ توصیه می شود سالمندان بیرون نروند و در اجتماع قرار نگیرند.

اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با ویروس کرونا در مراکز نگهداری سالمندان چگونه است؟

همه ملاقات ها به مراکز لغو شده است؛ هیچ خانواده ای به هیچ عنوان حق بازدید از فرد سالمند را ندارد؛ ملاقات ها غیر حضوری هستند؛ هم چنین پذیرش افراد جدید نداریم و پروتکل های ابلاغی وزارت بهداشت همگی رعایت می شود؛ هر روز سطح اکسیژن و تب سالمندان بررسی می شود و روی این موضوع بسیار جدی هستیم؛ حتی افزایش تب یک درجه ای را هم هشدار تلقی می کنیم و علت را بررسی می کنیم.

همه روزه مراکز ضدعفونی می شوند و سلامت همه کارکنان نیز بررسی می شود که ناقل این بیماری نباشند؛ هم چنین در این دوران روی تغذیه سالمندان بسیار جدی هستیم؛ هم چنین در همه شیفت ها حتما پرستار حضور دارد تا در طول شبانه روز وضعیت سالمندان بررسی شود.

چند مرکز نگه داری از سالمندان در استان داریم؟

39 مرکز در استان داریم؛ این مراکز شامل مراکز مراقبتی، روزانه، شبانه روزی و مراکز ویزیت در منزل هستند؛ به طور کلی به هزارو 759نفر در استان در مراکز توان بخشی خدمات ارائه می شود.

توصیه ای به خانواده ها داشته باشید، مخصوصا خانواده هایی که عزیزان سالمند در آن ها زندگی می کنند؟

سالمندان بخاطر شیوع ویروس کرونا از نظر روحی دچار آسیب می شوند؛ لطفا خانواده ها با سالمندان صحبت کنند و استرس منفی را از آن ها خارج کنند؛ علت بیماری را به سالمندان بگویند؛ افراد سعی کنند از محل کار مستقیما به منزل سالمند نروند و حتما پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند و بازدید ها را محدود کنند.

در منزل سالمند ماسک بزنند و تماس فیزیکی با سالمندان نداشته باشند؛ به آنها توضیح دهید که این کار برای حفظ سلامتی آن ها است؛ خانواده ها دقت کنند که اگر فقط کمی خستگی دارند یا حتی علائم خفیف دارند و اصلا تب و سرفه هم ندارند، اصلا به دیدن سالمند نروند چراکه ممکن است این موارد بخاطر ابتلا به ویروس کرونا باشد.

آیا در پایان صحبتی دارید؟

کرونا فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان است؛ وقتی می گوییم سالمند، معمولا همه فردی فرتوت و بیمار را به یاد می آورند؛ این باعث نگرانی فرزندان ما می شود زیرا تصورشان از سالمندی همان فرتوت بودن است؛ بنابراین باید دو واژه فعال و موفق را جایگزین واژه فرتوت بکنیم.

سالمند فعال سالمندی است که در تعاملات اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و اقتصادی خود مشارکت فعال دارد؛ نباید این گونه باشد که فکر کند چون سالمند شده هیچ تاثیری ندارد یا نمی تواند آموزش جدیدی ببیند؛ سالمند موفق هم سالمندی است که بیماری در او وجود ندارد و عملکرد جسمی خوبی دارد.

این دو واژه باید جایگزین سالمند فرتوت شود؛ اگر فردی سالمند فعال و موفقی باشد می تواند به عنوان شهروند ارشد در جامعه معرفی شود؛ ما باید به این سمت و سو برویم و این امر محقق نمی شود مگر آن که از سنین جوانی و کودکی بسیاری از موارد سبک زندگی سالم را رعایت کنیم.

زمانی که سالمندان فرتوت و بیمار باشند اقتصاد جامعه را به چالش می کشند ولی اگر سالمندان فعال و موفق باشند می توانند به عنوان شهروندان ارشد مدیریت جامعه را برعهده بگیرند و جامعه را به سمت موفقیت سوق دهند .