مقاله
" بحران مدیریت "
دکتر مسعود فیروزی
معاون امور توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی
اساسا واژه crisis یا بحران در ابتدا از حوزه علوم پزشکی وارد سایر حوزه های اجتماعی و سیاسی گردیده است.
در تعریف، بحران به معنای خارج شدن هر سیستم از حالت تعادل هست که این سیستم میتواند بدن یک انسان یا بدنه اجتماع یا هر مجموعه دیگری از عوامل و اجزاء به هم پیوسته باشد که در مسیر یک هدف مشترک گام برمیدارند.
مدیریت بحران هم چیزی نیست بجز تلاش برای ایجاد تعادل مجدد در سیستم معیوب.
متاسفانه با توجه به فشارهای ایجاد شده در شرایط بحرانی از یک سو و همچنین عدم تجربه و دانش کافی در مدیران برای برگرداندن سیستم به حالت تعادل از سوی دیگر موجب میشود که در شرایط نامتعادل و بحرانی، بجای "مدیریت بحران" با "بحران مدیریت" مواجه شویم.
البته که میپذیریم دشمنان ایران و اسلام با توجه به شرایط دلخواه آنان در بحران ها،همه قوای خود را برای ریختن آتش تهیه و ایجاد التهاب و القای حس نا امیدی به کار میگیرند ولی صدالبته هم باید بپذیریم که عدم مدیریت در چنین شرایطی توسط بسیاری از مدیران میتواند فضا را برای اهداف ایشان مهیا کند.
کنترل بحران به مدیریت قوی دارای اعتماد به نفس بالا نیاز دارد.همچنین هر بحران، راه حل خاص خود را با توجه به شرایط و مقتضیات مربوط می طلبد.
علاوه بر رفرنس های علمی و مشخص که در حوزه مدیرت بحران، کریدور عبور از عدم تعادل و حرکت در جهت تعادل را ارائه میکنند و معمولا همه مدیران در سراسر جهان میتوانند از این نظریات استفاده کنند،دین مبین اسلام و بررسی سیره و روش پیامبر اسلام در دوران سراسر بحران صدر اسلام راهکارهای ارزشمندی را در اختیارمان قرار میدهد.رسول اکرم (ص) برای شرایط بحرانی تاکتیک های هوشمندانه ای را بکار می گرفتند که حکما ریشه در وحی الهی داشت.بطور کلی این تاکتیک ها به چند دسته تقسیم میشدند:
-مدیریت اعتقادی
- مدیریت رفتاری
-مدیریت عملیاتی
- مدیریت سیاسی
اگر بپذیریم که بحران های متعدد ایجاد شده در آن دوران بدون یک روش هوشمندانه و نظام مند قابل مدیریت نبود پس باید بپذیریم روش های بکار گرفته شده توسط اشرف عالم مخلوقات از اثربخشی و کارایی لازم برخوردار بوده است
در بحران کرونا ویروس اتفاقا سازمان های وظیفه مند در حوزه مدیریت بحران در سایه مدیران تخصصی کم رنگ شده اند .بنظر میرسد وزارت بهداشت می باید بعنوان یک سازمان تخصصی بر اساس نظریات سایر سازمانهای وظیفه مند در این حوزه از توان تخصصی و منابع انسانی خود بهره گیرد و مدیران بحران در سطوحی بالاتر مسیر را مشخص کنند.
البته استفاده از انرژی و توان اعتقادی مردم در مدیریت بحران اگر درست هدایت شود شاید گام موثر و کلیدی برای کمک به مسئولین باشد تا با یک هم افزایی موثر مسیر برای سایر مراحل مدیریت فراهم شود.پس از مدیریت عقیده در مرحله مدیرت رفتار، حضرت با ارائه یک الگوی صادقانه مبتنی بر دستورات اسلامی،از ایجاد تفرقه و نگرانی های کاذب و سو استفاده دشمنان جلوگیری کرده و سپس در مرحله مدیریت عملیات با استفاده از نظرات متخصصین و مشورت با افراد کاردان،اقدامات عملی را شروع کرده و در نهایت با مدیریت سیاسی اولا راه را بر تنش های ثانویه که ممکن بود دشمنان ایجاد کنند بسته و ثانیا نتایج را برای شرایط مشابه و احتمالی بحران های بعدی مستند سازی میکردند.
و اما باید بدانیم در این شرایط "برای ملت ها هم کاری هست" و فقط نباید بار مسئولیت را بر عهده مسئولان گذاشت اگرچه نقش ایشان اساسی و استراتژیک هست.
خداوند در آیه ۱۱۱ سوره توبه میفرماید"«إن الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم"پس خوشا به حال آنانکه حاضرند در این شرایط پیش رو جانشان و مالشان را در جهت کمک به هموطنانشان به خداوند بفروشند که ذات اقدس حضرت حق بهترین خریدار هست و جز سود چیزی دیگر عاید فروشندگان نمیشود.
درود خداوند بر نیروهای جهادی که بدون هیچ چشمداشتی در حد توان داشته هایشان را به خداوند فروخته و با کمک به تهیه ملزومات بهداشتی و گندزدایی اماکن گام برمیدارند.
درود خداوند بر کادر درمانی و بهداشتی که علیرغم تمام کم مهری هایی که در گذشته ای نه چندان دور بر ایشان روا شده بود بدون گلایه، از جانشان و تخصصشان برای زمینگیر کردن این ویروس منحوس مایه میگذارند.
درود خداوند بر تمام مسئولانی که شبانه روزی و بدون فوت وقت برای مدیریت این شرایط بدون ذر نظر گرفتن منافع سیاسی،حزبی و جناحی بهره میگیرند
و لعنت خداوند بر همه کسانی که از این شرایط کاسبی میکنند یا فضا را ملتهب میکنند و یا بذر نا امیدی در دل مردم می‌کارند.
العاقبه للمتقین
نظر شما